ENERGIA ATOMOWA
W tym roku przypada rocznica powstania Państwa Związkowego - ćwierć wieku temu podpisano traktat o jego utworzeniu. Teraz definiujemy nowe obszary współpracy na przyszłość, w tym w dziedzinie nauki i technologii. Ważne jest, aby wziąć pod uwagę dzisiejsze trudne warunki. O tym, co Białoruś i Rosja już wspólnie osiągnęły i jak planują dalej rozwijać innowacje, powiedział przewodniczący prezydium Narodowej Akademii Nauk Białorusi Władimir Gusakow podczas międzynarodowej konferencji naukowo-praktycznej „Bezpieczeństwo Państwa Związkowego: wyzwania i zagrożenia”.
„Utworzenie PZ stało się kamieniem milowym w rozwoju integracji, współpracy i dobrosąsiedztwa między Białorusią a Rosją. W krótkim czasie, jak na standardy historyczne, Państwo Związkowe stało się w rzeczywistości punktem odniesienia w zakresie wydajności i skuteczności współdziałania, formatem współpracy i integracji, który nie ma odpowiedników” - powiedział Władimir Gusakow.
Podkreślił, że dzięki owocnej współpracy naukowcy są w stanie rozwiązywać priorytetowe zadania o dowolnej złożoności w szerokim zakresie zagadnień. Na przykład białoruska nauka ma dziś kompetencje nawet tam, gdzie wcześniej ich nie miała - w kosmosie, energetyce jądrowej, sztucznej inteligencji, kompozytach, wysokich technologiach w sferze IT, bio- i nanotechnologiach, a nawet na Antarktydzie. „W wielu obszarach nasze pomysły, podejścia i rozwiązania nie mają odpowiedników na świecie. Pilnym zadaniem jest wzajemne powiązanie interesów krajów partnerskich, znalezienie optymalnych proporcji kompleksów produkcyjnych, określenie obszarów kompetencji i obszarów rosnącej specjalizacji, harmonizacja mechanizmów gospodarczych i prawnych, ogólnie rzecz biorąc, określenie konturów przyszłego Państwa Związkowego” - powiedział przewodniczący prezydium Narodowej Akademii Nauk.
Wspólna przestrzeń naukowa
Według szefa Narodowej Akademii Nauk Białorusi, wektor wspólnych wysiłków powinien mieć na celu stworzenie wspólnej przestrzeni naukowej i innowacyjnej Państwa Związkowego. Jest to koncepcja wielowymiarowa. Obejmuje ona personel, materialny komponent organizacji naukowych (a także ich specjalizację, współpracę i integrację, struktury klastrowe), komponent niematerialny (obrót własnością intelektualną, publikacje, konferencje, fora, wystawy), „ekosystem” (priorytety, programy, projekty, ustawodawstwo), a wreszcie infrastrukturę nauki (system gromadzenia, przetwarzania i przesyłania informacji, w tym sztuczną inteligencję „big data”, sieci, superkomputery, wspólne laboratoria, miasta technologiczne i informatyczne).
„Stworzyliśmy podstawy do formowania i rozwoju wspólnej przestrzeni naukowej i innowacyjnej. Potencjały naukowe Rosji i Białorusi są wystarczająco dobrze skoordynowane i wzajemnie się uzupełniają. Potwierdza to również udana realizacja programów Państwa Związkowego w różnych dziedzinach” - podkreślił Władimir Gusakow.
Narodowa Akademia Nauk Białorusi była zamawiającym państwowym w 22 programach, w tym w 8 programach w dziedzinie badań kosmicznych i technologii informacyjno-kosmicznych, 4 w dziedzinie wysokowydajnych systemów i technologii przetwarzania informacji, 4 w dziedzinie inżynierii genetycznej i biotechnologii itp.
Obecnie współpraca między NAN Białorusi a głównymi ośrodkami naukowymi i korporacjami high-tech rozwija się. Są to przede wszystkim Instytut Kurczatowa, Wspólny Instytut Badań Jądrowych (Dubna), syberyjskie i dalekowschodnie oddziały Rosyjskiej Akademii Nauk, a także korporacje Roscosmos i Rosatom oraz Fundacja Skolkovo. Koncentruje się na zaawansowanych obszarach podstawowych badań naukowych, projektach mega-nauki, rozwoju technologii jądrowych, kosmicznych, medycznych, informatycznych i biotechnologicznych.
Niedawno przygotowano szereg nowych projektów w ramach programów Państwa Związkowego, które przewidują badania głębokiej przestrzeni kosmicznej („Zasoby-PZ”), tworzenie technologii rakietowej i kosmicznej („Materiał-PZ”), rozwój systemów energii słonecznej („Energia słoneczna”), tworzenie białek błonowych i ich kompleksów („Sojuz-Biomembrany”), rozwój środków diagnostyki, leczenia i zapobiegania chorobom o charakterze wirusowym („Wirusologia”), tworzenie technologii identyfikacji genetycznej obiektów biologicznych o znaczeniu kryminalistycznym w celu zwiększenia ich skuteczności.
Ambitne zadania na przyszłość
„Uważam, że społeczność naukowa obu krajów powinna stawiać sobie ambitne zadania i realizować niespotykane dotąd inicjatywy w Państwie Związkowym. Pomoże to zapewnić jego bezpieczeństwo naukowe i innowacyjne w trybie proaktywnym, opartym na przewidywaniu wyzwań i zagrożeń” - powiedział Władimir Gusakow.
Wymienił 10 projektów, które jego zdaniem powinny stać się priorytetowymi i wiodącymi projektami we współpracy naukowo-technicznej między Białorusią a Rosją. Wśród nich jest utworzenie jednolitej przestrzeni informatycznej Państwa Związkowego. Chodzi o integrację sprzętu i oprogramowania, zasobów sieciowych, rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów w różnych branżach w oparciu o najnowsze technologie sztucznej inteligencji, zapewnienie bezpieczeństwa informacji i cyberbezpieczeństwa.
Drugi projekt to systemowe wsparcie naukowe na pełną skalę mikro-, opto- i mikrofalowej elektroniki dla szerokiego zakresu zastosowań - od obiektów infrastruktury krytycznej, sprzętu komputerowego po wyposażenie przemysłu obronnego.
Trzecim projektem jest rozwój technologii eksploracji kosmosu, w tym głębokiego kosmosu, przyspieszone tworzenie nowych satelitów i tworzenie ich nowych konstelacji.
Szef Akademii Nauk nadał również priorytet tworzeniu obiecujących modeli systemów bezzałogowych: samolotów, pojazdów ciężarowych, maszyn dla kompleksu rolno-przemysłowego, w tym napędzanych silnikami elektrycznymi, wodorowymi i słonecznymi.
Kolejnym ważnym projektem jest utworzenie i wdrożenie programu PZ Elektryczny samochód związkowy. Chodzi o stworzenie gamy osobowych, pasażerskich i ciężarowych pojazdów elektrycznych, osobistego transportu elektrycznego różnych klas z maksymalną lokalizacją. Według Władimira Gusakowa konieczne jest wykorzystanie w praktyce istniejących osiągnięć w zakresie bazy komponentów (silniki, magazynowanie energii, energoelektronika) i wyposażenia stacji ładowania.
Szóstym projektem jest rozwój najnowszych środków technicznych i technologii w dziedzinie odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii, przede wszystkim energii jądrowej, wodorowej i słonecznej, w tym tworzenie mobilnych jednostek energii jądrowej i reaktorów badawczych.
Inne obiecujące projekty obejmują stworzenie grupy najnowocześniejszych materiałów kompozytowych o unikalnych właściwościach dla różnych gałęzi przemysłu (takich jak tworzywa węglowe, tworzywa termoplastyczne, tworzywa szklane i tworzywa metalowe) oraz utworzenie sieci wspólnie zarządzanych obiektów „wielkiej nauki” (meganauki).
W dziedzinie biotechnologii i farmaceutyki - opracowywanie najnowszych leków, systemów testowych, substancji biologicznie czynnych i substancji farmaceutycznych, technologii komórkowych z naciskiem na rozwój medycyny spersonalizowanej, skutecznej profilaktyki i leczenia chorób.
Osobno szef Narodowej Akademii Nauk rozwodził się nad systemami rolnictwa precyzyjnego. Za obiecujące uważa również tworzenie funkcjonalnych produktów spożywczych.
„Takie sztandarowe projekty, a także realizacja innych wspólnych inicjatyw na dużą skalę - symboli integracji naukowej w Państwie Związkowym - powinny zapewnić systematyczne osiąganie suwerenności technologicznej, racjonalne zastępowanie importu, zwiększanie konkurencyjności gospodarek, samowystarczalność i niezależność PZ od środowiska zewnętrznego i różnych wyzwań” - podsumował Władimir Gusakow.
„Utworzenie PZ stało się kamieniem milowym w rozwoju integracji, współpracy i dobrosąsiedztwa między Białorusią a Rosją. W krótkim czasie, jak na standardy historyczne, Państwo Związkowe stało się w rzeczywistości punktem odniesienia w zakresie wydajności i skuteczności współdziałania, formatem współpracy i integracji, który nie ma odpowiedników” - powiedział Władimir Gusakow.
Podkreślił, że dzięki owocnej współpracy naukowcy są w stanie rozwiązywać priorytetowe zadania o dowolnej złożoności w szerokim zakresie zagadnień. Na przykład białoruska nauka ma dziś kompetencje nawet tam, gdzie wcześniej ich nie miała - w kosmosie, energetyce jądrowej, sztucznej inteligencji, kompozytach, wysokich technologiach w sferze IT, bio- i nanotechnologiach, a nawet na Antarktydzie. „W wielu obszarach nasze pomysły, podejścia i rozwiązania nie mają odpowiedników na świecie. Pilnym zadaniem jest wzajemne powiązanie interesów krajów partnerskich, znalezienie optymalnych proporcji kompleksów produkcyjnych, określenie obszarów kompetencji i obszarów rosnącej specjalizacji, harmonizacja mechanizmów gospodarczych i prawnych, ogólnie rzecz biorąc, określenie konturów przyszłego Państwa Związkowego” - powiedział przewodniczący prezydium Narodowej Akademii Nauk.
Wspólna przestrzeń naukowa
Według szefa Narodowej Akademii Nauk Białorusi, wektor wspólnych wysiłków powinien mieć na celu stworzenie wspólnej przestrzeni naukowej i innowacyjnej Państwa Związkowego. Jest to koncepcja wielowymiarowa. Obejmuje ona personel, materialny komponent organizacji naukowych (a także ich specjalizację, współpracę i integrację, struktury klastrowe), komponent niematerialny (obrót własnością intelektualną, publikacje, konferencje, fora, wystawy), „ekosystem” (priorytety, programy, projekty, ustawodawstwo), a wreszcie infrastrukturę nauki (system gromadzenia, przetwarzania i przesyłania informacji, w tym sztuczną inteligencję „big data”, sieci, superkomputery, wspólne laboratoria, miasta technologiczne i informatyczne).
„Stworzyliśmy podstawy do formowania i rozwoju wspólnej przestrzeni naukowej i innowacyjnej. Potencjały naukowe Rosji i Białorusi są wystarczająco dobrze skoordynowane i wzajemnie się uzupełniają. Potwierdza to również udana realizacja programów Państwa Związkowego w różnych dziedzinach” - podkreślił Władimir Gusakow.
Narodowa Akademia Nauk Białorusi była zamawiającym państwowym w 22 programach, w tym w 8 programach w dziedzinie badań kosmicznych i technologii informacyjno-kosmicznych, 4 w dziedzinie wysokowydajnych systemów i technologii przetwarzania informacji, 4 w dziedzinie inżynierii genetycznej i biotechnologii itp.
Obecnie współpraca między NAN Białorusi a głównymi ośrodkami naukowymi i korporacjami high-tech rozwija się. Są to przede wszystkim Instytut Kurczatowa, Wspólny Instytut Badań Jądrowych (Dubna), syberyjskie i dalekowschodnie oddziały Rosyjskiej Akademii Nauk, a także korporacje Roscosmos i Rosatom oraz Fundacja Skolkovo. Koncentruje się na zaawansowanych obszarach podstawowych badań naukowych, projektach mega-nauki, rozwoju technologii jądrowych, kosmicznych, medycznych, informatycznych i biotechnologicznych.
Niedawno przygotowano szereg nowych projektów w ramach programów Państwa Związkowego, które przewidują badania głębokiej przestrzeni kosmicznej („Zasoby-PZ”), tworzenie technologii rakietowej i kosmicznej („Materiał-PZ”), rozwój systemów energii słonecznej („Energia słoneczna”), tworzenie białek błonowych i ich kompleksów („Sojuz-Biomembrany”), rozwój środków diagnostyki, leczenia i zapobiegania chorobom o charakterze wirusowym („Wirusologia”), tworzenie technologii identyfikacji genetycznej obiektów biologicznych o znaczeniu kryminalistycznym w celu zwiększenia ich skuteczności.
Wszystkie te programy są ukierunkowane na konkretne wyniki praktyczne. Społeczność naukowa obu krajów pracuje nad trendem światowych badań i osiągnięć.
„Uważam, że społeczność naukowa obu krajów powinna stawiać sobie ambitne zadania i realizować niespotykane dotąd inicjatywy w Państwie Związkowym. Pomoże to zapewnić jego bezpieczeństwo naukowe i innowacyjne w trybie proaktywnym, opartym na przewidywaniu wyzwań i zagrożeń” - powiedział Władimir Gusakow.
Wymienił 10 projektów, które jego zdaniem powinny stać się priorytetowymi i wiodącymi projektami we współpracy naukowo-technicznej między Białorusią a Rosją. Wśród nich jest utworzenie jednolitej przestrzeni informatycznej Państwa Związkowego. Chodzi o integrację sprzętu i oprogramowania, zasobów sieciowych, rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów w różnych branżach w oparciu o najnowsze technologie sztucznej inteligencji, zapewnienie bezpieczeństwa informacji i cyberbezpieczeństwa.
Drugi projekt to systemowe wsparcie naukowe na pełną skalę mikro-, opto- i mikrofalowej elektroniki dla szerokiego zakresu zastosowań - od obiektów infrastruktury krytycznej, sprzętu komputerowego po wyposażenie przemysłu obronnego.
Trzecim projektem jest rozwój technologii eksploracji kosmosu, w tym głębokiego kosmosu, przyspieszone tworzenie nowych satelitów i tworzenie ich nowych konstelacji.
Szef Akademii Nauk nadał również priorytet tworzeniu obiecujących modeli systemów bezzałogowych: samolotów, pojazdów ciężarowych, maszyn dla kompleksu rolno-przemysłowego, w tym napędzanych silnikami elektrycznymi, wodorowymi i słonecznymi.
Kolejnym ważnym projektem jest utworzenie i wdrożenie programu PZ Elektryczny samochód związkowy. Chodzi o stworzenie gamy osobowych, pasażerskich i ciężarowych pojazdów elektrycznych, osobistego transportu elektrycznego różnych klas z maksymalną lokalizacją. Według Władimira Gusakowa konieczne jest wykorzystanie w praktyce istniejących osiągnięć w zakresie bazy komponentów (silniki, magazynowanie energii, energoelektronika) i wyposażenia stacji ładowania.
Szóstym projektem jest rozwój najnowszych środków technicznych i technologii w dziedzinie odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii, przede wszystkim energii jądrowej, wodorowej i słonecznej, w tym tworzenie mobilnych jednostek energii jądrowej i reaktorów badawczych.
Inne obiecujące projekty obejmują stworzenie grupy najnowocześniejszych materiałów kompozytowych o unikalnych właściwościach dla różnych gałęzi przemysłu (takich jak tworzywa węglowe, tworzywa termoplastyczne, tworzywa szklane i tworzywa metalowe) oraz utworzenie sieci wspólnie zarządzanych obiektów „wielkiej nauki” (meganauki).
W dziedzinie biotechnologii i farmaceutyki - opracowywanie najnowszych leków, systemów testowych, substancji biologicznie czynnych i substancji farmaceutycznych, technologii komórkowych z naciskiem na rozwój medycyny spersonalizowanej, skutecznej profilaktyki i leczenia chorób.
Osobno szef Narodowej Akademii Nauk rozwodził się nad systemami rolnictwa precyzyjnego. Za obiecujące uważa również tworzenie funkcjonalnych produktów spożywczych.
„Takie sztandarowe projekty, a także realizacja innych wspólnych inicjatyw na dużą skalę - symboli integracji naukowej w Państwie Związkowym - powinny zapewnić systematyczne osiąganie suwerenności technologicznej, racjonalne zastępowanie importu, zwiększanie konkurencyjności gospodarek, samowystarczalność i niezależność PZ od środowiska zewnętrznego i różnych wyzwań” - podsumował Władimir Gusakow.
