Do 80-lecia otwarcia Białoruskiego Muzeum Państwowego Historii WWO

22 października, Mińsk /Kor. BELTA/. Białoruskie Państwowe Muzeum Historii Wielkiej Wojny Ojczyźnianej 80 lat temu otworzyło swoje podwoje dla zwiedzających.

W 1942 roku decyzją Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Białorusi została utworzona Republikańska komisja do zbierania dokumentów i materiałów Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Do brygad partyzanckich wysyłano radiogramy z rozkazami zbierania i przechowywania materiałów. Przez prawie pół roku, dzięki zerwaniu linii frontu w pobliżu Witebska - Bramy Witebskiej - cenne przedmioty, dowody okrucieństw wroga, były przekazywane do Moskwy.

W listopadzie 1942 roku mieszkańcy wojskowej Moskwy byli świadkami imponującej wystawy zatytułowanej "Białoruś żyje, Białoruś walczy, Białoruś była i będzie radziecka". Wystawa została otwarta w Państwowym Muzeum Historycznym na Placu Czerwonym i działała do sierpnia 1944 roku, kiedy to przeniosła się do wyzwolonego Mińska. Zaprezentowano na niej ponad 300 eksponatów: dokumenty, fotografie, dzieła sztuki, przedmioty rzeczowe.

30 września 1943 roku Komitet Centralny KP(b)B postanowił stworzyć muzeum historii walki narodu białoruskiego z niemiecko-faszystowskimi okupantami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej i tymczasowo umieścić je w budynku Państwowego Muzeum Historycznego Moskwy na bazie wystawy "Białoruś żyje...".

Uroczyste otwarcie muzeum w Mińsku odbyło się 22 października 1944 roku w jednym z ocalałych w latach wojny budynków - Domu Związków Zawodowych na Placu Wolności. Tutaj zwiedzającym zaprezentowano dwie ekspozycje - "Uzbrojenie białoruskich partyzantów" i "Bolszewicka pieczęć Białorusi w dniach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej". Odwiedzającym przedstawiono broń, sztandary, rękopisy, spadochrony, siodła kawalerskie, narty, książeczki czerwonoarmistyczne, książeczki wojskowe, listy, w tym niemieckie, wojskową literaturę techniczną, osobiste znaki identyfikacyjne itp. Wystawiono również automaty, karabiny maszynowe, moździerze, nożyczki do cięcia drutu, łopaty zagranicznej produkcji, uzyskane od Głównego zarządu uzbrojenia zdobytego Armii Czerwonej. Oprócz tradycyjnych wycieczek po muzeum zaczęto organizować wyjazdowe wykłady, wycieczki po miejscach walk na terytorium obwodu mińskiego, powstawały ruchome wystawy tematyczne.

W 1966 roku Muzeum przeniosło się do budynku przy ulicy Lenina, 25a (obecnie - Prospekt Niepodległości). W 1977 roku obok Muzeum rozpoczęła pracę wyjątkowa ekspozycja sprzętu wojskowego i uzbrojenia pod otwartym niebem. Budynek istniał 48 lat od 1966 do 2014 roku. Z czasem przestał on odpowiadać zwiększonym potrzebom i wymaganiom nowego pokolenia zwiedzających, dlatego podjęto decyzję o budowie nowego budynku Muzeum.

Z inicjatywy Prezydenta Białorusi w kwietniu 2010 roku rozpoczęto budowę nowego budynku Białoruskiego Państwowego Muzeum Historii Wielkiej Wojny Ojczyźnianej na Prospekcie Zwycięzców. Głowa państwa położył kapsułę z przesłaniem dla potomności w granitowym elemencie, który jest obecnie przechowywany w Muzeum jako eksponat.

Uroczysta ceremonia otwarcia odbyła się 2 lipca 2014 roku, a już następnego dnia Muzeum otworzyło podwoje dla zwiedzających. Nawiasem mówiąc, w pierwszym dniu pracy nowy budynek Muzeum odwiedziło 4,5 tys.osób.

Muzeum Historii Wielkiej Wojny Ojczyźnianej znajduje się na wzgórzu przy obelisku "Mińsk - miasto-bohater", z którym tworzy Plac Bohaterów. Pod względem obrazowym i objętościowo-planowym budynek składa się z czterech bloków, symbolizujących cztery lata wojny. Bloki łączy galeria ekspozycyjna "Droga wojny". Główną rolę odgrywa centralna fasada budynku, wykonana w postaci symbolicznego salutu Zwycięstwa 9 maja 1945 roku, w którego promieniach znajduje się 10 znakowych wydarzeń z czasów wojny, począwszy od obrony Twierdzy Brzeskiej po podniesienie Sztandaru Zwycięstwa nad Reichstagiem. Łączna powierzchnia Muzeum to ponad 15 tysięcy metrów kwadratowych.

Ekspozycja znajduje się na 4 piętrach w 11 salach o łącznej powierzchni ponad 4 tysięcy metrów kwadratowych, zbudowanych zgodnie z chronologią wydarzeń (od przedwojennych dni i działań wojennych do odbudowy całego kraju). W nich pokazano ponad 8 tysięcy przedmiotów muzealnych i materiałów naukowo-pomocniczych, opowiadających o świecie w przededniu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, latach wojennych i okresie powojennym. Nacisk kładziony jest na historię Białorusi w latach wojny, rolę narodu białoruskiego, który wniósł swój nieoceniony wkład w sprawę Zwycięstwa zarówno na swojej ziemi, jak i daleko poza nią.

Muzeum wykorzystuje nowoczesne wizualne treści ekspozycyjne z wykorzystaniem rekonstrukcji wydarzeń historycznych ("Przeprawa na płocie załogi artyleryjskiej przez rzekę Dniepr", "Taran czołgowy", "Walka powietrzna") i nowoczesnych technologii multimedialnych. Ponadto w trybie 3D prezentowany jest tak zwany ekran mgły w sali, pokazujący reżim okupacyjny na terenie naszego kraju. W salach ekspozycyjnych przewidziano wykorzystanie kodu QR do pracy jednego z podsystemów audioprzewodników, a także dostarczenie zwiedzającym dodatkowych informacji o eksponatach.

W salach "Białoruś po wyzwoleniu. Pamięć o wojnie" i "Spadkobiercy Zwycięstwa" przedstawione materiały o strukturach siłowych Białorusi. W Sali Pamięci "Zwycięstwo" uwieczniono nazwiska Białorusinów i urodzonych na Białorusi Bohaterów Związku Radzieckiego, a także mieszkańców ZSRR, którzy otrzymali ten tytuł za bohaterstwo okazane na ziemi białoruskiej.

Jednym z cennych relikwii w Białoruskim Państwowym Muzeum Historii Wielkiej Wojny Ojczyźnianej jest armata kalibru 45. i samochód GAZ-AA. Tak, armata kalibru 45., która była zaangażowana w bitwy wojskowe z faszystami, uczestniczyła w paradzie partyzantów w Mińsku 17 lipca 1944 roku. Następnie partyzanci oddziału imienia gazety "Prawda" przekazali ją Muzeum. Działo znajduje się w jednej z nowych i największych pod względem powierzchni (ponad 1 tys. mkw.) sali "Droga wojny".

Na samochodzie GAZ-AA, lub "półtorce", jak go nazywali ludzie, urodzony w wiosce Bielany w obwodzie witebskim Paweł Jakowlewicz Michajłow walczył pod Moskwą, przewoził dzieci z Leningradu po lodzie jeziora Ładoga, walczył w Berlinie. Paweł Jakowlewicz został dwukrotnie ranny. W czasie pokoju pracował na tym samochodzie aż do przejścia na emeryturę.

Dziś fundusze Muzeum, składające się z 30 kolekcji, liczą 163 tysiące jednostek przechowywania. Są to zdjęcia, dokumenty, listy, rzeczy osobiste żołnierzy frontowych, partyzantów, podpołżystów itp. Szczególne znaczenie mają zbiory rękopiśmiennych dzienników partyzanckich oraz domowej roboty broni partyzanckiej. Dzienniki są rodzajem encyklopedii życia partyzantów Białorusi, a każdy przedmiot z kolekcji domowej roboty broni jest wykonany przez utalentowanych partyzanckich mistrzów-rusznikarzy.

W 2018 roku Białoruska Agencja Telegraficzna i Białoruskie Państwowe Muzeum Historii Wielkiej Wojny Ojczyźnianej stworzyły wspólny projekt "Partyzancka kronika", poświęcony 75-leciu wyzwolenia od niemiecko-faszystowskich najeźdźców. Projekt w sześciu językach opowiada o walce i życiu białoruskich partyzantów w latach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Jego podstawą była unikalna kolekcja rękopiśmiennych dzienników partyzanckich, które mają status wartości historyczno-kulturowej kategorii "1" o znaczeniu międzynarodowym.