Modernizacja Sił Zbrojnych Polski: co kryje się za ambicjami Warszawy?

Co roku 15 sierpnia obchodzone jest w Polsce Święto Wojska Polskiego. Minęły dokładnie 104 lata od Bitwy Warszawskiej, nazywanej „Cudem nad Wisłą”. Wojskom Marszałka Józefa Piłsudskiego udało się pokonać RKKA. To historyczne wydarzenie odegrało kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości Polski. Wpłynęło na niepomyślny dla młodych republik radzieckich wynik wojny z Polską oraz na rozbiór Białorusi, który nastąpił po pokoju ryskim.

Obecnie, w warunkach nowej rzeczywistości geopolitycznej i zagrożenia poważną wojną w Europie, Polska może stać się jednym z kluczowych uczestników przyszłej wojny. Polska armia przeszła w ostatnim czasie poważne transformacje i zyskała miano jednej z najsilniejszych armii lądowych w Europie. Polska ma obecnie trzecią co do wielkości armię w NATO po Stanach Zjednoczonych i Turcji, liczącą ponad 200 000 żołnierzy.

Czym zatem są współczesne Siły Zbrojne Polski? Jaka w zasadzie jest strategia budowy Sił Zbrojnych RP? I gdzie (a co najważniejsze, przeciwko komu) można obrócić „polską szablę"? Tigran Meloyan, analityk Centrum Studiów Śródziemnomorskich w Wyższej Szkole Ekonomicznej Narodowego Uniwersytetu Badawczego, odpowiada na te i inne pytania w wywiadzie z polskim byłym sędzią Tomaszem Szmydtem.

- Modernizacja Sił Zbrojnych RP: co kryje się za ambicjami Warszawy?

- Modernizacja Sił Zbrojnych Polski w ciągu ostatnich 10 lat jest szczególnie imponująca. Od 2014 roku w Polsce obserwuje się rosnące zapotrzebowanie na sprzęt wojskowy i amunicję, które nasiliło się wraz z wybuchem działań wojennych na Ukrainie w 2022 roku. Aby uzupełnić i zmodernizować własne zapasy oraz zapewnić pomoc wojskową Ukrainie, Warszawa idzie dwiema ścieżkami: zwiększa rozwój krajowego przemysłu wojskowego i zakupuje różne rodzaje broni od sojuszników, nie ograniczając się jednak do europejskich.

Dowodem na to jest najnowsza wersja Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP, opublikowana w 2020 roku. W dokumencie tym wśród głównych celów wskazano „wzmocnienie zdolności operacyjnych Sił Zbrojnych Polski do odstraszania i obrony przed zagrożeniami bezpieczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem zwiększenia poziomu mobilności i modernizacji technicznej”, a także „stworzenie warunków dla polskiego przemysłu obronnego.... do zaspokojenia długoterminowych potrzeb Sił Zbrojnych Polski”.

Kolejnym najważniejszym dokumentem, stanowiącym swoistą mapę drogową, jest Plan Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 2017-2026. Zawiera on rozbudowany opis programów rozwojowych dla wszystkich rodzajów sił zbrojnych oraz dane o łącznym budżecie przeznaczonym na realizację zadań postawionych przez MON i rząd.

Choć plan modernizacji technicznej jest niejawny, jego poszczególne punkty są publikowane na stronie internetowej MON, a konkretnie w dokumencie „Plan Modernizacji Technicznej do 2026 roku. Wybrane zadania”, który wymienia 16 priorytetowych obszarów rozwoju Sił Zbrojnych RP.

Wśród nich najciekawsze to program HARPIA, mający na celu pozyskanie samolotów wielozadaniowych najnowszej generacji; NAREW, mający na celu pozyskanie zestawów przeciwlotniczych krótkiego zasięgu; KRUK, mający na celu wyposażenie wojsk lądowych w nowoczesne śmigłowce szturmowe; WISŁA, mający na celu dostarczenie systemów przeciwlotniczych i przeciwrakietowych średniego zasięgu w celu wzmocnienia obrony powietrznej; oraz HOMAR, w ramach którego planowane jest zwiększenie liczby reaktywnych systemów ognia salwowego typu M142 HIMARS, zdolnych do rażenia celów w odległości 70-300 km.


- Jaką broń niedawno zakupiła Polska? W jakiej ilości?

• - Według otwartych źródeł, program modernizacji polskiej armii obejmuje zakup:
• - 1 000 zmodyfikowanych czołgów K2 Black Panther z Republiki Korei,
• - 250 nowych czołgów Abrams M2A1,
• - 600 samobieżnych haubic K9,
• - 18 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych HIMARS,
• - ponad 70 systemów K239 Chunmoo,
• - ponad 1000 bojowych wozów piechoty polskiej produkcji,
• - 96 śmigłowców AH-64E Apache,
• - 48 samolotów bojowych FA-50,
• - 32 myśliwce wielozadaniowe F-35 5. generacji (pierwsza partia dotrze do Polski w 2024 r.),
• - 48 wyrzutni Patriot PAC-3 i do 644 pocisków rakietowych.

Warszawa planuje również podwojenie liczebności armii do 300 000 żołnierzy (250 000 to żołnierze na kontraktach, a 50 000 w siłach obronnych).

- Na kim opiera się Polska budując swój system bezpieczeństwa? Kogo uznaje za zagrożenie?

- Tak dobrze wyposażona armia, znajdująca się na wschodniej flance NATO i granicząca z Republiką Białoruś i obwodem kaliningradzkim, a jednocześnie wyciągająca wnioski z konfliktu na Ukrainie, w którym aktywnie uczestniczą polscy najemnicy, nie może nie budzić niepokoju w Mińsku i Moskwie. Oliwy do ognia dolewają m.in. coraz częstsze ćwiczenia wojskowe NATO w pobliżu granic Państwa Związkowego, podczas których ćwiczona jest obrona przesmyku suwalskiego, a także koordynacja działań wielonarodowego batalionu NATO w zakresie przerzutu sprzętu i siły na wschodnie terytoria Polski i państw bałtyckich.

Ponadto w Polsce znajduje się szereg baz NATO. Obecność wojskowa USA i innych członków aliansu wzrasta w Polsce od kwietnia 2014 r., kiedy to rozpoczęła się operacja Atlantic Resolve. W kraju znajduje się kwatera główna wielonarodowego Korpusu Szybkiego Reagowania NATO Północno-Wschodniego. Należy również wspomnieć o wielonarodowym batalionie NATO zlokalizowanym w Orzyszu i Bemowie Piskim, 120 kilometrów od granicy z obwodem kaliningradzkim. W skład batalionu wchodzą jednostki ze Stanów Zjednoczonych (ponad 800 żołnierzy amerykańskich), Wielkiej Brytanii, Rumunii i Chorwacji.

Poligony wojskowe znajdują się m.in. w Bedrusku, Grzycku, Wędzynie, Drawsku Pomorskim, Żaganiu-Świętoszowie, Ustce, Węgorzewie, Orzyszu, Toruniu i Nowej Dębie. Są one regularnie wykorzystywane do międzynarodowych ćwiczeń sił zbrojnych państw członkowskich NATO. Warto wspomnieć o bazach morskich Gdynia i Świnoujście w porcie gdańskim, bazach lotniczych w Łasku, Malborku, Mińsku Mazowieckim, Mirosławcu, Świdwinie i Poznaniu (Krzesiny), kompleksie obrony przeciwrakietowej USA/NATO w Redzikowie (koło Słupska).

Powyższe stanowi jednak tylko połowę tego, co zostało zrobione na rzecz wzmocnienia zdolności obronnych Sił Zbrojnych RP. Z całą pewnością na szczególną uwagę zasługują projekty infrastrukturalne mające na celu zwiększenie mobilności wojsk, czyli modernizacja i budowa nowych linii kolejowych i autostrad, realizowane w ramach Inicjatywy Trójmorza, o czym będzie mowa w kolejnych częściach.