ENERGIA ATOMOWA
Priorytety polityki zagranicznej Białorusi, wyzwania i zagrożenia, przyjaciele i strategiczni partnerzy kraju – te i inne tematy szczegółowo omówił minister spraw zagranicznych Maksim Ryżenkow podczas wykładu dla studentów i słuchaczy Akademii Zarządzania przy Prezydencie Republiki Białoruś. Spotkanie było poświęcone Dniu Wiedzy, rozpoczęciu nowego roku i odbyło się w Pałacu Republiki. Szef MSZ wprowadził młodzież w dyplomatyczne niuanse relacji Białorusi z innymi państwami oraz w zrozumienie filozofii polityki zagranicznej naszego kraju.
Świat ponownie wkracza w epokę wstrząsów
Minister już na początku wykładu podkreślił wyjątkowe znaczenie tematu spotkania: „Świat ponownie wkracza w epokę wstrząsów, niepewności i nieprzewidywalności. Na naszych oczach rozpadają się fundamenty, które przez kilka dekad wydawały się nienaruszalne. Nie da się przewidzieć, który "czarny łabędź" będzie następny: nowa pandemia, wojna, katastrofa technologiczna czy coś jeszcze".
Dla przyszłych i obecnych kierowników, a właśnie tacy uczą się lub podnoszą kwalifikacje w Akademii, minister przedstawił wiele szczegółów, często odchodząc od przygotowanego tekstu i szczegółowo wyjaśniając swoją, czyli białoruską, pozycję, a także historię tego, dlaczego określone wydarzenia mają miejsce na arenie międzynarodowej.
"Uparta niechęć Zachodu, na czele z USA, do rezygnacji z roszczeń o globalną dominację i własną wyjątkowość prowadzi do zaostrzenia geopolitycznej rywalizacji, gdzie wyróżniają się co najmniej cztery ośrodki siły – USA, Chiny, Rosja i UE. Bardziej wyraźne kontury nabiera linia konfrontacji na osi "wojowniczy Zachód – Globalne Południe" – powiedział Maksim Ryżenkow.
Wyjaśnił, że w tym kontekście Zachód, a przede wszystkim USA, starają się przedstawić to jako walkę demokracji z autokracjami. Na tej podstawie tworzą się nowe linie blokowej konfrontacji w różnych regionach świata, w tym w Europie.
Minister stwierdził: "Przejawy tych bolesnych procesów są dzisiaj wyraźnie widoczne: dewaluacja pojęcia prawa międzynarodowego, degradacja mechanizmów zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, zaburzenie stabilności we wszystkich kierunkach, fale prób rewolucji kolorowych, płonący i grożący "wybuchem" Bliski Wschód. Z dnia na dzień wzrasta zagrożenie wybuchu nowej wojny światowej".
O pierwotnych przyczynach prowadzonych przez Zachód kampanii wojennych
"Jak wiadomo, polityka jest skoncentrowanym wyrazem gospodarki – zwrócił uwagę Maksim Ryżenkow. - I w przeważającej liczbie przypadków to gospodarcze, a jeszcze dokładniej finansowe podłoże jest wyzwalaczem i siłą napędową destabilizujących procesów – powiedział szef MSZ. – Pierwotne przyczyny większości prowadzonych przez Zachód kampanii wojennych ostatnich dekad są związane właśnie z rozszerzaniem dominacji na świecie i walką o zasoby energetyczne. Do tego dochodzą kolosalne zyski koncernów związanych z przemysłem zbrojeniowym".
Maksim Ryżenkow stwierdził, że państwa peryferyjne nadal są wykorzystywane jako dostawcy zasobów i taniej siły roboczej do wzbogacania korporacji transnarodowych. Ich próby zerwania z błędnym kręgiem zależności surowcowej, wkroczenia na ścieżkę wzmacniania gospodarek, produkcji i promocji technologicznych towarów na rynki zachodnie napotykają na brutalne środki blokujące, których głównym celem jest powstrzymanie rozwoju krajów tak zwanego trzeciego świata. "Jawnie blokowany jest transfer zaawansowanych technologii, co nawiasem mówiąc, jest jednym z priorytetowych kierunków naszej współpracy z krajami Globalnego Południa" – powiedział minister.
Dodał również: "Wobec niezgadzających się stosuje się wyrafinowany instrument "promocji demokracji": pakiety sankcji, przygotowanie zamachów stanu, rewolucji kolorowych lub jawna interwencja. Nie chodzi tu o żadną demokrację. Zachodnia mniejszość faktycznie prowadzi wojnę hybrydową z wszystkimi, którzy kształtują swoją politykę zagraniczną i wewnętrzną na podstawie interesów narodowych i prawa międzynarodowego, którzy nie są gotowi bezwarunkowo wpisywać się w narzucany przez nich porządek oparty na pewnych zasadach".
Jako główni donatorzy kluczowych organizacji międzynarodowych Waszyngton i Bruksela aktywnie wykorzystują wyniki prac kontrolowanych przez siebie mechanizmów ONZ i OBWE do usprawiedliwiania i wprowadzania nowych środków sankcyjnych. Ze względu na rosnącą polityzację i widoczny kryzys rozwoju, ONZ i OBWE okazały się niezdolne do zapobiegania lub skutecznego rozwiązywania współczesnych konfliktów.
O sankcjach
Minister zadał pytanie: "Jak myślicie, jaka jest łączna liczba sankcji nałożonych przez USA i UE na inne państwa? 35 tysięcy sankcji na kraje, których populacja stanowi ponad jedną czwartą ludności Ziemi. Zdecydowana większość tych sankcji jest stosowana bez zgody ONZ, czyli są nielegalne".
Maksim Ryżenkow zwrócił uwagę studentów na to, że pokaźny pakiet restrykcji został również nałożony na Białoruś. Dotyczą one produktów przemysłu chemicznego, obróbki drewna, metalurgii, materiałów budowlanych; zakazu importu z UE sprzętu wysokiej technologii, zamknięcia przestrzeni powietrznej; zakazu przewozu towarów przez terytorium UE transportem samochodowym białoruskich przedsiębiorstw; zaporowych ceł na produkty rolne.
Minister powiedział, że Zachód wszelkimi sposobami stara się zaszkodzić Białorusi. I wszystkie te sankcje są wymierzone przeciwko ludziom. Dyplomata wyjaśnił, że zakazami tranzytu białoruskich nawozów i ukraińskiego zboża do krajów Afryki i Azji podważa się globalne bezpieczeństwo żywnościowe. Wielu rolników jest zmuszonych do ograniczenia produkcji, ponieważ nawozy stają się droższe od zboża.
"Nie mówię już o milionowych stratach samych zachodnich firm i pozbawieniu stabilnych zarobków swoich obywateli w wyniku wycofania się ze współpracy z nami. Na przykład, roczne bezpośrednie straty litewskiej gospodarki z powodu zerwania więzi z Białorusią szacuje się na około 1 miliard dolarów. To już nie strzał w stopę, to raczej seria z karabinu maszynowego z bliska" - zauważył minister spraw zagranicznych Białorusi.
Uważa on za naturalne, że pogarszająca się sytuacja gospodarcza w UE wywołuje coraz większe niezadowolenie wśród ludności tych krajów, co często towarzyszy aktom nieposłuszeństwa obywatelskiego. "Natarczywe wezwania Zachodu do państw trzecich o przestrzeganie sankcji prowadzą do odwrotnego efektu i wzmacniają nastroje antysankcyjne" - powiedział szef MSZ.
Minister poinformował, że Białoruś zamierza w najbliższym czasie na poziomie ONZ zainicjować rozpatrzenie kwestii blokowania dla niektórych towarów naszego kraju dostępu do morza oraz ograniczenia tranzytu, a także dokonać kompleksowej oceny stosowanych przez Zachód środków restrykcyjnych, sprzecznych z prawem międzynarodowym."
Według niego, narastające niezadowolenie Globalnej Większości z obecnego porządku światowego oraz degradacja roli międzynarodowych organizacji uniwersalnych prowadzą do wzmacniania istniejących i tworzenia nowych organizacji regionalnych i subregionalnych, które konsolidują społeczność międzynarodową wokół wspólnych agend."
"Jednocześnie, niechęć Zachodu do rezygnacji z przywilejów hegemonicznych i zaakceptowania obiektywnej zmiany paradygmatu w globalnej równowadze sił z umownego Zachodu na umowne Południe i Wschód prowadzi do globalnej konfrontacji w postaci wojen gospodarczych i konfliktów zbrojnych, co powoduje, że świat zaczyna iskrzyć" - powiedział Maksim Ryżenkow.
Białoruś - za pokojowe rozwiązanie
Odnosząc się do kwestii ukraińskiej, minister oświadczył: "Białoruś niezmiennie opowiada się za pokojowym rozwiązaniem kryzysu poprzez negocjacje. Jesteśmy gotowi współpracować ze wszystkimi, którzy podzielają nasze dążenie do ochrony życia ludzkiego i jak najszybszego zakończenia tego konfliktu."
"Jednak w przypadku powtarzania się incydentów związanych z naruszeniem granicy Republiki Białoruś i innymi prowokacjami, w pełni wykorzystamy prawo do samoobrony i odpowiednio odpowiemy na wrogie działania, wykorzystując dostępne siły, środki i możliwości" - podkreślił Maksim Ryżenkow.
Balans sił
Minister stwierdził, że obecnie obserwujemy transformację fundamentów jednobiegunowości i narodziny procesów tworzenia bardziej sprawiedliwego porządku światowego, w którym Wschód i Południe powinny mieć większą wagę polityczną, proporcjonalną do ich potencjału.
Zwrócił uwagę, że nasilają się procesy regionalizacji i tworzenia nowych ośrodków siły, przede wszystkim w regionie Azji i Pacyfiku. Wzmacniające się tam rynki stwarzają nowe możliwości dla rozwoju współpracy handlowo-gospodarczej i gromadzenia zasobów finansowo-inwestycyjnych.
Szef resortu wyróżnił szereg dużych potęg regionalnych (Brazylia, Indie, Turcja, kraje Zatoki Perskiej), które prowadzą własną grę i zajmują odpowiednie stanowiska w zależności od konkretnej kwestii. "W związku z tym na naszych oczach powstają kontury policentrycznego porządku światowego, którego formowanie przebiega bardzo boleśnie. Jakie ono będzie ostatecznie, pokaże czas" - stwierdził.
Jako przykład szef resortu przytoczył szereg ocen wskazujących, że "w obecnych warunkach powstają przesłanki do budowy systemu bipolarnego lub quasi-bipolarnego, gdzie z jednej strony będą reprezentowane USA wraz ze swoimi europejskimi i azjatyckimi satelitami, a z drugiej strony - Rosja i Chiny ze swoimi sojusznikami oraz krajami warunkowo "niezaangażowanymi".
Białoruś - za budowę równego porządku światowego
Minister spraw zagranicznych zapewnił, że Białoruś będzie aktywnie uczestniczyć w budowie równego i sprawiedliwego porządku światowego.
"Białoruś, ze względu na swoje położenie geograficzne, znajduje się na geopolitycznym rozłamie konfrontacji wielkich mocarstw. Prezydent Białorusi zdołał utrzymać Białoruś jako kraj pokojowy i rozwijający się" - podkreślił Maksim Ryżenkow.
Powiedział, że dzisiaj białoruska służba dyplomatyczna działa w trudnych warunkach "nowej rzeczywistości", charakteryzującej się bezpośrednimi zagrożeniami dla suwerenności i stabilności gospodarczej naszego kraju, narastającą presją polityczną ze strony państw Zachodu, aż do całkowitego wstrzymania kontaktów międzyrządowych, promowaniem przez nie wrogiej agendy w organizacjach międzynarodowych, codziennym napływem fałszywych wiadomości i dezinformacji w mediach.
"Pomimo tego, zbudowaliśmy system ochrony i umacniania pozycji narodowych na arenie międzynarodowej, rozwijania współpracy ze sprawdzonymi i nowymi partnerami, rozszerzania możliwości eksportowych z naciskiem na dywersyfikację. Pomimo wszystkiego, dziś handlujemy z ponad 200 krajami i terytoriami, a eksportujemy towary do 160 państw.
Jednocześnie kontynuujemy poszukiwanie nowych rynków zbytu dla krajowych produktów, maksymalnie wykorzystując narzędzia dyplomatyczne. Nie mamy tutaj specjalnego wyboru. Od nas wymaga się ciągłego wzmacniania dynamiki i aktywności naszych działań" - podkreślił szef białoruskiego MSZ.
Wzmacnianie relacji z Rosją
Białoruś znacznie umocniła dwustronne relacje ze swoim strategicznym sojusznikiem i partnerem - Rosją - zarówno na ścieżce dwustronnej, jak i w ramach Państwa Związkowego, zwrócił uwagę Maksim Ryżenkow. Osiągnięto rekordowy poziom i skuteczność kontaktów, szczególnie na linii przywódców państw i rządów.
"Aktualizowany i realizowany jest Program uzgodnionych działań w zakresie polityki zagranicznej. Osiągnięto imponujące wyniki w obrocie towarowym i eksporcie. Ponadto zatwierdzone zostały dokumenty regulujące podejmowanie uzgodnionych decyzji w kwestiach polityki wojskowej i organizacji zbrojnej ochrony Państwa Związkowego" - zaznaczył.
O tradycyjnych partnerach w polityce zagranicznej
Szef MSZ opowiedział studentom i słuchaczom o znaczeniu rozszerzenia więzi z tradycyjnymi partnerami w przestrzeni postradzieckiej. W ramach zadania wyznaczonego przez głowę państwa, mającego na celu wszechstronne umocnienie dwustronnych relacji, opracowywane są wspólne dokumenty strategiczne - mapy drogowe współpracy z naciskiem na komponent handlowo-gospodarczy.
Podano konkretne przykłady: "Nasza aktywna pozycja w WNP pozwoliła zrealizować szereg inicjatyw mających na celu rozwój tego zjednoczenia i promowanie interesów narodowych. W tym celu wykorzystujemy zasoby sekretariatu Wspólnoty, który znajduje się w Mińsku. Dzięki wspólnym wysiłkom Eurazjatycka Unia Gospodarcza coraz głośniej zaznacza swoją obecność jako pełnoprawny uczestnik procesu tworzenia nowej globalnej architektury gospodarczej. Działalność międzynarodowa unii realizowana jest w ramach 46 memorandum o współpracy i interakcji. Funkcjonują trzy strefy wolnego handlu: z Wietnamem, Serbią i Iranem. Prowadzone są negocjacje w sprawie zawarcia umów handlowych z Mongolią, Indonezją i ZEA. Kuba i Uzbekistan są obserwatorami tej organizacji w EUG.
Kolejnym etapem rozwoju integracji regionalnej Białoruś widzi stworzenie szerokiej sieci partnerskiej międzyrządowych związków.
Maksim Ryżenkow przypomniał, że Prezydent Białorusi zawsze opowiadał się za wzmocnieniem więzi regionalnych, przede wszystkim z sąsiednimi państwami. W 2011 roku głowa państwa zaproponował tzw. integrację integracji, która doprowadziłaby do bliższych i bardziej równoprawnych relacji z Unią Europejską oraz budowy Wielkiej Europy. "Już wtedy proponowaliśmy szeroko zakrojony projekt kontynentalny "bezszwowej" integracji" - zauważył minister.
Ze smutkiem stwierdził, że Europa jest ściśle zwrócona w stronę Waszyngtonu, a białoruska strona nie doczekała się odpowiedzi ze strony Zachodu. Dlatego kontynuuje swoją drogę, polegając na sobie i sprawdzonych sojusznikach.
Wśród priorytetów w tym kierunku znajduje się współpraca EUG z SOW, BRICS, ASEAN, w ramach której Białoruś będzie inicjować kwestie wykorzystania walut narodowych w wzajemnych rozliczeniach oraz integracji systemów płatniczych, wsparcia rozwoju innowacji, współpracy w sferze transportowo-logistycznej i energetycznej.
Wszechpogodowe partnerstwo z Chinami
Maksim Ryżenkow jest przekonany, że wszechpogodowe i wszechstronne strategiczne partnerstwo z Chinami zyskało poważny impuls polityczny i ekonomiczny, przede wszystkim dzięki kontaktom na najwyższym szczeblu.
Minister powiedział, że inicjatywy Pekinu dawno przekroczyły granice regionu i mają charakter globalny, a Chiny są jednym z niewielu państw, które potrafiły maksymalnie wykorzystać procesy globalizacji. Na przykład w ramach realizacji inicjatywy "Jeden pas, jedna droga" Pekin podpisał dokumenty o współpracy z ponad 150 krajami i ponad 30 organizacjami międzynarodowymi.
"Białoruś jest jednym z pierwszych krajów, które przystąpiły do tej inicjatywy, jej zdecydowanym zwolennikiem i aktywnym uczestnikiem. I wiele zyskujemy na tej współpracy i realizacji wspólnych projektów" - podkreślił minister spraw zagranicznych.
Aby zrozumieć znaczenie kierunku chińskiego, podał taki przykład: białoruskie firmy wysłały do Chin w 2023 roku ponad 1,5 tys. pociągów kontenerowych, co stanowi wzrost o 50% w porównaniu do 2022 roku.
W celu promowania interesów narodowych będziemy się angażować także w inne szeroko zakrojone projekty" - zauważył Maksim Ryżenkow.
Zwrócił także uwagę na zwiększenie wzajemnie korzystnej współpracy z innymi krajami, w tym z krajami tzw. dalszego łuku, a także na współpracę w ramach międzynarodowych organizacji.
"Przystąpienie Białorusi do SOW, która będzie odgrywać coraz większą rolę w kształtowaniu bardziej sprawiedliwego porządku światowego, umożliwi rozszerzenie obszarów współpracy z członkami Organizacji, w tym w zakresie wzajemnie korzystnych projektów w energetyce, transporcie i logistyce, finansach, oraz współpracy przemysłowej" - powiedział Maksim Ryżenkow.
Minister spraw zagranicznych stwierdził, że Białoruś jest zainteresowana równoprawnymi i dobrosąsiedzkimi relacjami, pragmatyczną współpracą oraz zwiększeniem wymiany handlowo-gospodarczej i humanitarnej.
BELTA
