ENERGIA ATOMOWA
Białoruś i Chiny znajdują się obecnie na nowym etapie rozwoju relacji. W 2022 roku ich status został podniesiony do poziomu kompleksowego, wszechstronnego partnerstwa strategicznego. W sierpniu tego roku miała miejsce historyczna wizyta premiera Rady Państwa ChRL na Białoruś — pierwsza od 17 lat. Podpisano imponujący pakiet dokumentów, który określił rozwój współpracy na lata do przodu. Jakie horyzonty otwierają się teraz przed naszymi krajami, opowiedziała w wywiadzie dla korespondenta BELTA starszy wykładowca Katedry Teorii Ekonomii i Marketingu Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu Technologicznego, Julia Abuchowicz.
Partnerstwo strategiczne
- Jak ocenia Pani postępy i perspektywy stosunków białorusko-chińskich?
- W przedostatnim roku minęło 30 lat od nawiązania stosunków dyplomatycznych między Białorusią a Chinami. Przez trzy dekady stopniowo rozwijały się i umacniały więzi między naszymi państwami. We wrześniu 2022 roku, podczas szczytu Szanghajskiej Organizacji Współpracy w Samarkandzie, ogłoszono osiągnięcie nowego stanu stosunków dwustronnych między Białorusią a Chinami - wszechstronnego i wszechpogodnego partnerstwa strategicznego. Jest to najwyższy poziom zaufania i niezawodności międzypaństwowej w oczach Chin.
Interesujące jest to, że pojęcie partnerstwa strategicznego w chińskiej praktyce polityki zagranicznej stale się rozwija i modyfikuje. Jeśli wcześniej termin "partnerstwo" miał podobne znaczenie dla wszystkich państw bliskich Chinom, to dziś obserwuje się zdywersyfikowane podejście w zależności od stopnia priorytetowości i znaczenia partnerstwa dla Chin. Stosunki białorusko-chińskie są klasyfikowane najwyżej w typologii partnerstw chińskiego państwa.
Pomimo faktu, że Białoruś i Chiny są bardzo różne i znacznie różnią się pod wieloma względami, relacje strategicznego partnerstwa opierają się na parytecie, w którym oba kraje traktują się nawzajem jak równi. Oba państwa niezmiennie wspierają się nawzajem we wszystkich aktualnych kwestiach polityki wewnętrznej i międzynarodowej, szanują wybraną przez partnera drogę rozwoju, odpowiadającą jego interesom narodowym. Współpraca Białorusi i Chin oraz ich wzajemne, zdecydowane wsparcie tworzą lepszą przyszłość dla narodów obu krajów.
Regularne kontakty na najwyższym i wysokim szczeblu stały się normą w relacjach białorusko-chińskich. Prezydent Białorusi odwiedził Chiny 14 razy, a przywódcy obu państw wielokrotnie spotykali się podczas międzynarodowych forów. Ostatnie takie spotkanie miało miejsce w lipcu tego roku w Astanie, gdzie Białoruś, przy wsparciu ChRL, została uroczyście przyjęta do Szanghajskiej Organizacji Współpracy jako pełnoprawny członek, a podczas osobistego spotkania Aleksandra Łukaszenki z Przewodniczącym ChRL Xí Jìnpíngiem opracowano nowe plany pogłębienia współpracy między obu krajami.
W ogóle tego lata doszło do znaczącego ożywienia kontaktów białorusko-chińskich: w Mińsku gościło dziewięć delegacji różnych organów państwowych ChRL i niemal tyle samo białoruskich delegacji odwiedziło Chiny. Wizyta premiera Rady Państwa ChRL Li Qianga była kolejnym potwierdzeniem nieprzemijającego wzajemnego zainteresowania i bezwarunkowego wsparcia w kwestiach dotyczących kluczowych interesów obu krajów.
Handel i wspólne projekty
- Chiny są naszym drugim partnerem gospodarczym po Rosji. Proszę opisać, jakie zmiany zaszły we współpracy gospodarczej w ostatnich latach.
- Wspólne oświadczenie przyjęte w zeszłym roku przez przywódców państw ChRL i Białorusi o dalszym rozwoju wszechpogodnego i wszechstronnego partnerstwa strategicznego między dwoma krajami w nowej epoce otwarcie i szczegółowo opisuje priorytetowe obszary współpracy zarówno w relacjach dwustronnych, jak i w ramach regionalnych ugrupowań oraz w formacie wielostronnej dyplomacji. Obszary te obejmują relacje polityczne, połączenia transportowo-logistyczne, przewozy tranzytowe, handel usługami, relacje walutowo-finansowe, produkcję i dostawy produktów rolnych, rozwój Chińsko-Białoruskiego Parku Przemysłowego "Wielki Kamień", współpracę naukowo-techniczną, ekspertyzę i współpracę analityczną, współpracę w dziedzinie obrony, egzekwowania prawa i bezpieczeństwa, w zakresie zapobiegania klęskom żywiołowym i łagodzenia ich skutków, w dziedzinie zielonego, niskoemisyjnego i zrównoważonego rozwoju oraz wiele innych.
Od momentu nawiązania stosunków dyplomatycznych obroty handlowe między Białorusią a Chinami wzrosły 140 razy. W ubiegłym roku wzajemny handel osiągnął rekordowe wartości. Chiny od kilku lat utrzymują drugie miejsce wśród ponad 100 krajów-importerów białoruskich towarów, z udziałem wynoszącym około 7% i dobrymi perspektywami na dalszy wzrost w miarę rozwoju chińskiej gospodarki, poprawy poziomu życia chińskich obywateli oraz przekształcania się tego kraju z największego na świecie producenta i eksportera w głównego importera na świecie. Wskaźnikiem fizycznego wzrostu dwustronnych obrotów handlowych może być zwiększenie liczby pociągów kontenerowych z Białorusi do Chin: w ubiegłym roku było ich ponad 1,5 tysiąca, co stanowi wzrost o 50% w porównaniu z rokiem wcześniejszym.
Główną pozycją chińskiego eksportu do naszego kraju są samochody. I to nie tylko w gotowej postaci, ale także jako zestawy do montażu w Białorusi. Fabryka "BELGEE" stała się jednym z symboli udanej białorusko-chińskiej współpracy gospodarczej, obok parku przemysłowego "Wielki Kamień" oraz Białoruskiej Narodowej Korporacji Biotechnologicznej.
Nasze kraje nie tylko handlują ze sobą, ale także realizują wspólne projekty w zaawansowanych dziedzinach: biotechnologii, przemyśle chemicznym i przetwórczym, produkcji bezzałogowych statków powietrznych i pojazdów elektrycznych. Przyjęto i realizuje się kompleksową strategię wspólnej współpracy przemysłowej i rozwoju technologicznego. Opracowano projekt planu współpracy "Białoruś - Chiny: Partnerstwo 2030", który obejmuje perspektywiczne projekty inwestycyjne, a także listę technologii możliwych do nabycia w Chinach.
Nowe umowy
- Jak zauważył premier Białorusi, Roman Gołowczenko, na obecnym etapie ważne jest nadanie stosunkom nowego wymiaru gospodarczego. Podczas wizyty premiera Chin podpisano imponujący pakiet umów we wszystkich dziedzinach. Jakich efektów można się spodziewać po osiągniętych porozumieniach?
- W ciągu ostatnich piętnastu lat nasze kraje wspólnymi siłami zrealizowały 27 strategicznych projektów przemysłowych o łącznej wartości 5 miliardów dolarów. Dziś Białoruś i Chiny przystąpiły do opracowywania 15 nowych projektów inwestycyjnych o strategicznym znaczeniu, na kwotę do 3 miliardów dolarów. Do najważniejszych z nich należą trzeci etap projektu głębokiego przetwarzania zboża Białoruskiej Narodowej Korporacji Biotechnologicznej, budowa zakładów drzewnych, organizacja nowoczesnego, zautomatyzowanego odlewnictwa, produkcji silników, materiałów polimerowych i innych produktów przemysłu chemicznego.
Podczas wizyty premiera Rady Państwowej ChRL Li Qianga podpisano dokumenty mające na celu określenie głównych kierunków wspólnej pracy nad optymalizacją handlu, wzmocnieniem współpracy przemysłowej oraz otwarciem wspólnych ośrodków naukowych. Zatwierdzono 20 wspólnych projektów naukowo-technicznych i ogłoszono Rok Współpracy Białorusi i Chin w dziedzinie nauki, technologii i innowacji.
W wyniku realizacji zaplanowanych projektów współpraca gospodarcza między Białorusią a Chinami stanie się bardziej złożona, technologiczna i efektywna. Progresywnie się rozwijając, zyska dodatkową stabilność w obliczu bezprecedensowej presji zewnętrznej oraz ogólnej niestabilności w światowych procesach gospodarczych i politycznych. A białoruska gospodarka zyska nowe zakłady produkcyjne w kilku zaawansowanych dziedzinach.
Inwestycje i handel usługami
- W tym kontekście zostało podpisane międzyrządowe porozumienie z Chinami dotyczące handlu usługami i realizacji inwestycji. Jakie korzyści powinien przynieść ten dokument naszemu krajowi?
- Zawarcie porozumienia o stworzeniu strefy wolnego handlu usługami i realizacji inwestycji jest bez przesady wydarzeniem historycznym, nie tylko dla obu krajów, ale także dla całego regionu Północnej Eurazji. Białoruś stała się pierwszym krajem w Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej, z którym Chiny zawarły takie porozumienie. To porozumienie usuwa przeszkody na drodze eksportu białoruskich usług, umożliwia zwiększenie obrotu transgranicznego handlem usługami. Ponadto, sygnalizuje potencjalnym inwestorom warunki dostępu do konkretnych sektorów białoruskiej gospodarki, przyczyniając się tym samym do napływu inwestycji i rozwoju współpracy handlowo-gospodarczej poprzez stworzenie przejrzystego i przewidywalnego środowiska. Jest to ważne narzędzie białoruskiej polityki handlu zagranicznego.
Zgodnie z opublikowanymi obliczeniami rządu białoruskiego, dzięki stworzeniu przejrzystych i przewidywalnych zasad, w ciągu najbliższych pięciu lat eksport białoruskich usług do Chin wzrośnie co najmniej o 12-15%, a inwestycje w Białoruś - o nie mniej niż 30%.
Przy okazji, w chwili obecnej, przed wejściem w życie białorusko-chińskiego porozumienia, Białoruś ma dwa preferencyjne porozumienia w dziedzinie usług – umowy o handlu usługami w ramach Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej oraz porozumienie o wolnym handlu usługami, ustanowieniu, działalności i realizacji inwestycji w ramach WNP. Od 2017 roku trwało uzgadnianie podobnego porozumienia z Singapurem, jednak obecnie negocjacje zostały zmuszone do zawieszenia. Jednocześnie trwają prace nad zawarciem porozumień z Turcją (bez części inwestycyjnej) oraz Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi.
Waleria Gawrilowa,
BELTA
