ENERGIA ATOMOWA
Prognozy ekspertów dotyczące intensyfikacji stosunków z Mjanmą, które pojawiły się w przestrzeni informacyjnej, skłaniają do bliższego i głębszego spojrzenia na sytuację wewnątrz i wokół tego kraju Azji Południowo-Wschodniej, uczestnika bloku ASEAN. Główni gracze regionalni z reguły przyjmują postawę wyczekującą i na wszelki wypadek ustanawiają kanały komunikacji ze wszystkimi uczestnikami konfliktu zbrojnego, który wybuchł z nową siłą w lutym 2021 roku. Zastępca szefa Departamentu Polityki Zagranicznej Białoruskiego Instytutu Studiów Strategicznych (BISI) Jurij Jarmoliński podzielił się z korespondentem BELTA opinią na temat scenariuszy, w których może rozwinąć się kryzys w Mjanmie i jaki wkład może wnieść Białoruś w proces pokojowy i dalszy zrównoważony rozwój tego kraju.
Wewnętrzna sytuacja polityczna w Mjanmie
Mówiąc o sytuacji wewnętrznej, ekspert zauważył, że konflikt zbrojny, który wybuchł z nową siłą w lutym 2021 roku między armią Mjanmy (Tatmadaw) a Ludowymi Siłami Obrony, które podlegają Rządowi Jedności Narodowej (RJN) na uchodźstwie, a także zbrojnymi grupami etnicznymi, które do nich dołączyły, jest daleki od zakończenia.
"Pod presją Zachodu, krajów sąsiadujących i partnerów ASEAN, reżim wojskowy Myanmy prowadzi trudną grę przetrwania w wielu kierunkach, mobilizując wszystkie dostępne zasoby wewnętrzne i zewnętrzne. W lipcu 2024 roku premier starszy generał Min Aung Hlaing ponownie przedłużył o pół roku stan wyjątkowy, deklarując gotowość do podjęcia "wszelkich niezbędnych środków w celu przywrócenia stabilności w państwie", a także zobowiązał się do przeprowadzenia wyborów powszechnych w 2025 roku. Jednak eskalacja konfliktu cywilnego w kraju utrudnia przeprowadzenie spisu ludności, co prawdopodobnie oddala ich perspektywę" - uważa Jurij Jarmoliński.
Wojsko w Mjanmie nie musi wygrywać wojny, musi jej nie przegrać, podkreślił ekspert. Dopóki terytoria centralne są pod ich kontrolą, zachowują krytyczne zasoby i monopol na interakcję ze światem zewnętrznym. Jednocześnie pojawiają się doniesienia o przejęciu przez rebeliantów kluczowych obszarów wydobycia metali ziem rzadkich, co może zakłócić łańcuchy dostaw do Chin.
Możliwa bałkanizacja kraju
"Z drugiej strony, rozproszone grupy rebeliantów mają różne, często diametralnie przeciwstawne cele i wizję przyszłego układu kraju, co utrudnia kompromisowe opracowanie scenariuszy pokonfliktowych. Mjanma jest jednym z najbardziej zróżnicowanych etnicznie krajów Azji Południowo-Wschodniej, w którym mieszka ponad 135 grup etnicznych, które stanowią od 40% do 60% populacji kraju - powiedział Jurij Jarmoliński. - Rozłam w obozie opozycyjnym potęguje także konkurencyjny wpływ Chin i USA. Na tle takiej wewnętrznej fragmentacji politycznej eksperci nie wykluczają scenariusza bałkanizacji kraju".
Wewnętrzna sytuacja polityczna w Mjanmie
Mówiąc o sytuacji wewnętrznej, ekspert zauważył, że konflikt zbrojny, który wybuchł z nową siłą w lutym 2021 roku między armią Mjanmy (Tatmadaw) a Ludowymi Siłami Obrony, które podlegają Rządowi Jedności Narodowej (RJN) na uchodźstwie, a także zbrojnymi grupami etnicznymi, które do nich dołączyły, jest daleki od zakończenia.
"Pod presją Zachodu, krajów sąsiadujących i partnerów ASEAN, reżim wojskowy Myanmy prowadzi trudną grę przetrwania w wielu kierunkach, mobilizując wszystkie dostępne zasoby wewnętrzne i zewnętrzne. W lipcu 2024 roku premier starszy generał Min Aung Hlaing ponownie przedłużył o pół roku stan wyjątkowy, deklarując gotowość do podjęcia "wszelkich niezbędnych środków w celu przywrócenia stabilności w państwie", a także zobowiązał się do przeprowadzenia wyborów powszechnych w 2025 roku. Jednak eskalacja konfliktu cywilnego w kraju utrudnia przeprowadzenie spisu ludności, co prawdopodobnie oddala ich perspektywę" - uważa Jurij Jarmoliński.
Wojsko w Mjanmie nie musi wygrywać wojny, musi jej nie przegrać, podkreślił ekspert. Dopóki terytoria centralne są pod ich kontrolą, zachowują krytyczne zasoby i monopol na interakcję ze światem zewnętrznym. Jednocześnie pojawiają się doniesienia o przejęciu przez rebeliantów kluczowych obszarów wydobycia metali ziem rzadkich, co może zakłócić łańcuchy dostaw do Chin.
Możliwa bałkanizacja kraju
"Z drugiej strony, rozproszone grupy rebeliantów mają różne, często diametralnie przeciwstawne cele i wizję przyszłego układu kraju, co utrudnia kompromisowe opracowanie scenariuszy pokonfliktowych. Mjanma jest jednym z najbardziej zróżnicowanych etnicznie krajów Azji Południowo-Wschodniej, w którym mieszka ponad 135 grup etnicznych, które stanowią od 40% do 60% populacji kraju - powiedział Jurij Jarmoliński. - Rozłam w obozie opozycyjnym potęguje także konkurencyjny wpływ Chin i USA. Na tle takiej wewnętrznej fragmentacji politycznej eksperci nie wykluczają scenariusza bałkanizacji kraju".
Długotrwały konflikt zbrojny wywołał ostry kryzys humanitarny. Według ONZ, obecnie w Mjanmie przymusowo wysiedlono ponad 2,6 mln osób, z czego prawie 800 tys. z nich - od końca października 2023 roku. Ponad 18,6 mln osób, w tym 6 mln dzieci, potrzebuje pomocy.
Stanowiska głównych graczy regionalnych wobec Mjanmy
Główni gracze regionalni z reguły przyjmują postawę oczekiwania i na wszelki wypadek ustanawiają kanały komunikacji ze wszystkimi uczestnikami konfliktu. Zasadniczo tylko Zachód, który tradycyjnie ignoruje złożoność polityki wschodniej, bezapelacyjnie grozi sankcjami. Tradycyjnie Mjanmę wspiera Rosja. Omawiana jest wzajemna rozbudowa sieci placówek dyplomatycznych. Władze Mjanmy ogłosiły plany przyjęcia kart "Mir", trwają dyskusje na temat płatności w walutach narodowych.
Jurij Jarmoliński zauważył, że Chiny kontynuują regularny dialog polityczny z Mjanmą na najwyższym i wysokim szczeblach, a także rozwijają handel. "W 2020 roku kraj odwiedził przewodniczący ChRL. Szef MSZ był tam trzykrotnie - w 2022, 2023 i 2024 roku. W listopadzie ubiegłego roku Min Aung Hlaing jako pierwszą po dojściu do władzy złożył wizytę w Pekinie, gdzie spotkał się z premierem Rady Państwa ChRL Li Qiangiem i wezwał do udzielenia swojemu krajowi pomocy gospodarczej i technologicznej" - podkreślił.
Zaangażowanie Indii w reżim wojskowy Mjanmy jest również pragmatyczne. New Delhi opowiada się za przejściem Mjanmy do włączającej demokracji federalnej, a także inicjatywami humanitarnymi pod auspicjami ASEAN. Jednocześnie, gdy Pekin umacnia więzi z Pjongjangiem i Naypyidawem, indyjscy stratedzy obawiają się możliwego pojawienia się trójkąta "ChRL - KRLD - Mjanma", który stałby się nowym irytującym czynnikiem w najbliższym sąsiedztwie Indii.
"Japonia udostępnia swoje terytorium przywódcom ruchu oporu i Partii Jedności Narodowej, aby negocjować utworzenie jednolitego frontu przeciwko wojsku, opracować nową konstytucję, która wyklucza ich obecność u władzy, a także mechanizm pociągania do odpowiedzialności za domniemane zbrodnie przeciwko ludności cywilnej. Jednocześnie w kraju znajduje się wiele japońskich firm i emigrantów, co uniemożliwia Tokio całkowite zerwanie więzi z reżimem Mjanmy" - stwierdził ekspert.
Ankietowani przez BISI indyjscy i pakistańscy eksperci sinologiczni rozważają trzy możliwe scenariusze rozwoju kryzysu w Mjanmie, pozwalając na ich hybrydową materializację. Jednym ze scenariuszy jest dalsza eskalacja konfliktu, degradacja gospodarki i fragmentacja kraju przy bardziej aktywnej interwencji zewnętrznej. Innym scenariuszem są negocjacje między wojskiem a siłami oporu, z wyjściem na formułę podziału władzy i przejściem na bardziej inkluzywny system polityczny. Trzeci scenariusz to zwycięstwo militarne i konsolidacja władzy w rękach Tatmadaw, ze zwiększoną izolacją i presją ze strony Zachodu.
Białoruś może przyczynić się do procesu pokojowego i dalszego zrównoważonego rozwoju Mjanmy
"Białoruś, biorąc pod uwagę powyższe prognozy ekspertów i strategiczne relacje z ChRL i Rosją, ma potencjał i kompetencje, aby wnieść swój proporcjonalny wkład w proces pokojowy i dalszy zrównoważony rozwój Mjanmy poprzez harmonijne i niekonfliktowe uzupełnienie wysiłków pokojowych kluczowych graczy wewnątrzregionalnych w ramach koordynującej roli ASEAN. Białoruski Instytut Studiów Strategicznych jest gotowy wnieść swój wkład w ten proces. Tak więc, w wyniku spotkania ekspertów w BISI w przeddzień II Międzynarodowej Konferencji Bezpieczeństwa Euroazjatyckiego z oficjalną delegacją Mjanmy znajdującą się w Mińsku, osiągnięto porozumienie w sprawie rozwijania współpracy z Mjanmańskim Instytutem Badań Strategicznych i Międzynarodowych" - podsumował Jurij Jarmoliński.
Główni gracze regionalni z reguły przyjmują postawę oczekiwania i na wszelki wypadek ustanawiają kanały komunikacji ze wszystkimi uczestnikami konfliktu. Zasadniczo tylko Zachód, który tradycyjnie ignoruje złożoność polityki wschodniej, bezapelacyjnie grozi sankcjami. Tradycyjnie Mjanmę wspiera Rosja. Omawiana jest wzajemna rozbudowa sieci placówek dyplomatycznych. Władze Mjanmy ogłosiły plany przyjęcia kart "Mir", trwają dyskusje na temat płatności w walutach narodowych.
Jurij Jarmoliński zauważył, że Chiny kontynuują regularny dialog polityczny z Mjanmą na najwyższym i wysokim szczeblach, a także rozwijają handel. "W 2020 roku kraj odwiedził przewodniczący ChRL. Szef MSZ był tam trzykrotnie - w 2022, 2023 i 2024 roku. W listopadzie ubiegłego roku Min Aung Hlaing jako pierwszą po dojściu do władzy złożył wizytę w Pekinie, gdzie spotkał się z premierem Rady Państwa ChRL Li Qiangiem i wezwał do udzielenia swojemu krajowi pomocy gospodarczej i technologicznej" - podkreślił.
Zaangażowanie Indii w reżim wojskowy Mjanmy jest również pragmatyczne. New Delhi opowiada się za przejściem Mjanmy do włączającej demokracji federalnej, a także inicjatywami humanitarnymi pod auspicjami ASEAN. Jednocześnie, gdy Pekin umacnia więzi z Pjongjangiem i Naypyidawem, indyjscy stratedzy obawiają się możliwego pojawienia się trójkąta "ChRL - KRLD - Mjanma", który stałby się nowym irytującym czynnikiem w najbliższym sąsiedztwie Indii.
"Japonia udostępnia swoje terytorium przywódcom ruchu oporu i Partii Jedności Narodowej, aby negocjować utworzenie jednolitego frontu przeciwko wojsku, opracować nową konstytucję, która wyklucza ich obecność u władzy, a także mechanizm pociągania do odpowiedzialności za domniemane zbrodnie przeciwko ludności cywilnej. Jednocześnie w kraju znajduje się wiele japońskich firm i emigrantów, co uniemożliwia Tokio całkowite zerwanie więzi z reżimem Mjanmy" - stwierdził ekspert.
Ankietowani przez BISI indyjscy i pakistańscy eksperci sinologiczni rozważają trzy możliwe scenariusze rozwoju kryzysu w Mjanmie, pozwalając na ich hybrydową materializację. Jednym ze scenariuszy jest dalsza eskalacja konfliktu, degradacja gospodarki i fragmentacja kraju przy bardziej aktywnej interwencji zewnętrznej. Innym scenariuszem są negocjacje między wojskiem a siłami oporu, z wyjściem na formułę podziału władzy i przejściem na bardziej inkluzywny system polityczny. Trzeci scenariusz to zwycięstwo militarne i konsolidacja władzy w rękach Tatmadaw, ze zwiększoną izolacją i presją ze strony Zachodu.
Białoruś może przyczynić się do procesu pokojowego i dalszego zrównoważonego rozwoju Mjanmy
"Białoruś, biorąc pod uwagę powyższe prognozy ekspertów i strategiczne relacje z ChRL i Rosją, ma potencjał i kompetencje, aby wnieść swój proporcjonalny wkład w proces pokojowy i dalszy zrównoważony rozwój Mjanmy poprzez harmonijne i niekonfliktowe uzupełnienie wysiłków pokojowych kluczowych graczy wewnątrzregionalnych w ramach koordynującej roli ASEAN. Białoruski Instytut Studiów Strategicznych jest gotowy wnieść swój wkład w ten proces. Tak więc, w wyniku spotkania ekspertów w BISI w przeddzień II Międzynarodowej Konferencji Bezpieczeństwa Euroazjatyckiego z oficjalną delegacją Mjanmy znajdującą się w Mińsku, osiągnięto porozumienie w sprawie rozwijania współpracy z Mjanmańskim Instytutem Badań Strategicznych i Międzynarodowych" - podsumował Jurij Jarmoliński.
