ENERGIA ATOMOWA
4 grudnia, Mińsk /Kor. BELTA/. Dziś, 4 grudnia, obwód brzeski obchodzi 85-lecie swojego powstania.
Obwód położony jest w południowo-zachodniej Białorusi. Na jego terytorium znajduje się 18 miast podporządkowania powiatowego, 8 osiedli typu miejskiego, około 2,2 tys. miejscowości wiejskich. W regionie mieszka około 1,4 mln osób, w Brześciu - około 340 tys. osób.
Historia obwodu brzeskiego
Osadnictwo na terytorium obwodu brzeskiego rozpoczęło się 10-9 tysięcy lat p.n.e. przez plemiona Kultury Świderskiej, które przemieszczały się na północ i wschód z południowej Polski wzdłuż dolin rzek Zachodni Bug, Goryń, Stochod, Styr. W epoce mezolitu (9-5 tysięcy lat p.n.e.) region brzeski był zamieszkany przez pierwotnych ludzi.
W VIII-X wieku praktycznie całe terytorium obszaru zamieszkiwało wschodniosłowiańskie zjednoczenie plemion - Dregowicze. Po raz pierwszy wspomniano o nich w niedatowanej części "Powieści minionych lat" przez bizantyjskiego historyka Konstantyna Porfirogenita w X wieku. Dregowicze należeli do najbardziej rozwiniętych społecznie plemion, mieli swoje polityczne zjednoczenie - "księstwo". W X wieku ziemie Dregowiczów weszły w skład księstw Rusi Kijowskiej.
Pierwsze wzmianki kronikowe o Berestje (Brześciu), jednym z najstarszych miast po Połocku i Turowie na terenie dzisiejszej Białorusi, pochodzą z 1017 roku (Kronika Nowogrodzka). W okresie istnienia wczesnych feudalnych państw Rusi Kijowskiej obszar brzeski wchodził w skład księstw Turówskiego, Turówsko-Pińskiego, Kijowskiego, Galickiego i Władimir-Wołyńskiego. Od połowy XII wieku wchodzi pod władzę Księstwa Wołyńskiego, a w latach 20. XIV wieku wchodzi w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Wielka wojna 1812 roku również nie ominęła regionu brzeskiego. Brześć i okoliczne miejscowości wielokrotnie przechodziły z rąk do rąk - od wojsk rosyjskich do napoleońskich i odwrotnie. W historii pozostawiły ślad bitwy pod Brześciem i Horodecznem (powiat prużański).
W XIX wieku wzrosła liczba ludności, wzrosło również ogólne oświecenie. Na terytorium powiatu brzeskiego wszędzie powstawały szkoły ludowe, szkoły kościelno-parafialne. Nie było szkół średnich. Według pierwszego powszechnego spisu ludności Imperium Rosyjskiego, który odbył się w 1897 roku, na terytorium powiatu brzeskiego mieszkało około 45 tys. osób, z których 50,3 proc. stanowiły kobiety.
Pierwsza wojna światowa dotarła na terytorium regionu w 1915 roku. Wycofujące się wojska rosyjskie miały rozkaz - nie zostawiać wrogowi niczego wartościowego. Zwyczajny był widok zniszczonych wiosek i spalonych miast. Ogromna liczba uchodźców, którzy stracili schronienie i żywność, przeniosła się na wschód. Okupacja niemiecka trwała do początku 1919 roku.
W 1918 roku zawarto traktat pokojowy między rządem bolszewickim a Niemcami, który przeszedł do historii jako Traktat brzeski. Część terytorium odeszła do Ukraińskiej Republiki Ludowej, część pozostała pod administracją niemieckich wojsk okupacyjnych. W latach 1919-1920 region stał się areną walki między Armią Czerwoną a Polską.
Zgodnie z warunkami Traktatu ryskiego, podpisanego w 1921 roku, granica radziecko-polska przesunęła się daleko na wschód. Do Polski odeszły powiaty kamieniecki i małorytski w ich obecnych granicach, a także szereg wiosek, które do dziś znajdują się w województwie białostockim Rzeczypospolitej Polskiej. Powiat (rejon) brzeski w składzie powiatu brzeskiego również stał się częścią Polski.
Po ataku faszystowskich Niemiec 1 września 1939 roku na Polskę Armia Czerwona 17 września przekroczyła granicę radziecko-polską i zajęła terytorium Zachodniej Białorusi. W październiku 1939 roku przyjęto ustawę o włączeniu Zachodniej Białorusi do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 roku utworzono obwody, w tym brzeski, a w styczniu 1940 roku - powiaty.
Spokojne życie obwodu brzeskiego i całej republiki zostało przerwane przez zdradziecki atak Niemiec na Związek Radziecki. 22 czerwca 1941 roku Brześć i Twierdza Brzeska jako jedne z pierwszych zostały poddane ostrzałowi i bombardowaniu powietrznemu. Obrona twierdzy, w której w momencie ataku znajdowało się około 6-7 tys. żołnierzy, trwała od 22 czerwca do 20 lipca 1941 roku.
W pierwszych tygodniach wojny terytorium regionu brzeskiego zostało zajęte przez wojska hitlerowskie. W Brześciu niemieccy najeźdźcy faszystowscy ustanowili brutalny reżim okupacyjny. Utworzono obóz koncentracyjny, w którym zginęło 27 tys. osób, a ogółem podczas okupacji w Brześciu i obwodzie brzeskim hitlerowcy zamordowali 84 tys. cywilów. Od pierwszych dni okupacji w regionie brzeskim rozpoczęto organizację ruchu partyzanckiego. Już 26 czerwca 1941 roku w Pińsku został utworzony pierwszy na terytorium Białorusi oddział partyzantów pod dowództwem W. Korża.
Terytorium obwodu zostało wyzwolone podczas letniej operacji ofensywnej Armii Czerwonej w 1944 roku. Miasto obwodowe ponownie stało się radzieckim 28 lipca.
W wyniku Konferencji Jałtańskiej w 1945 roku potwierdzono granicę Polski wzdłuż wybrzeża Bugu i znalezienie Brześcia w składzie ZSRR.
W okresie powojennym w regionie brzeskim aktywnie prowadzono budowę, odbudowywano rolnictwo i przemysł. Na początku 1954 roku nastąpiło powiększenie obwodu brzeskiego poprzez przyłączenie do niego obwodu pińskiego i części obwodu baranowickiego. Od tego czasu teren regionu brzeskiego istnieje w obecnej formie.
W 1967 roku, na mocy dekretu Prezydum Rady Najwyższej ZSRR, obwód brzeski za osiągnięte sukcesy został nagrodzony Orderem Lenina.
Wykonując Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dnia 14 września 2004 roku nr 446 ustanowiono oficjalne symbole heraldyczne obwodu brzeskiego. Herb wykonany jest w postaci barokowej tarczy, podzielonej wypukłym, spłaszczono-zębatym podziałem, górna część jest w kolorze niebieskim, w dolnej, czerwonej, części przedstawiony złoty żubr. Flaga powtarza kolorystykę i symbole herbu.
Region brzeski nowoczesny
Obwód brzeski jest ważnym regionem rolno-przemysłowym, turystycznym i tranzytowym o znacznym potencjale gospodarczym. Udział obwodu brzeskiego w PKB kraju wynosi 11,6 proc. W regionie istnieje ponad 1,8 tys. przedsiębiorstw przemysłowych i ponad 280 organizacji - w rolnictwie.
Daleko poza granicami nie tylko regionu, ale także republiki jako całości znane są takie marki przemysłowe obwodu brzeskiego, jak "Sawuszkin produkt", "Santa Bremor", "Gefest", "Pinskdrew", zabawki "Polesje" i wiele innych. Wśród największych producentów przemysłowych w regionie są baranowicki ATLANT, Żabinkowski zakład cukrowy, Baranowicki zakład produkcji bawełny, 558. zakład naprawy samolotów, pińskie "Polesje", "Iwacewiczdrew", mikaszewickie "Granit", "Belsolod" i inne.
Od 1996 roku funkcjonuje pierwsza na Białorusi wolna strefa ekonomiczna "Brest".
Obwód brzeski to kraina unikalnych kompleksów przyrodniczych, wśród których wyróżniają się Park Narodowy "Puszcza Białowieska", rezerwaty "Sporowski", "Średnia Prypeć", "Bagna Olmańskie", "Zwaniec", "Wygonoszczanskoje". Region jest liderem w kraju pod względem powierzchni szczególnie chronionych obszarów przyrodniczych i obiektów (15,2 proc. całkowitej powierzchni obwodu).
W obwodzie brzeskim ponad 700 zabytków włączono do Państwowego wykazu wartości historyczno-kulturowych Republiki Białorusi. Dwa obiekty - Puszcza Białowieska i Południk Struvego - zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Największą i najważniejszą atrakcją turystyczną obwodu brzeskiego jest Brzeska Twierdza-Bohater. Pomnik odwiedza rocznie ponad 500 tys. osób.
W obwodzie brzeskim urodzili się tak znani ludzie, jak artysta, kompozytor, rzeźbiarz, autor dziesiątek białoruskich krajobrazów z obrazami dworów i pałaców Napoleon Orda, poeta i publicysta Adam Mickiewicz, poetka Jewgienija Janiszczyc, polityk Izraela, laureat Pokojowej Nagrody Nobla Menachem Begin i pierwszy białoruski kosmonauta, który trzykrotnie odwiedził kosmos, Piotr Klimuk itp.
4 grudnia odbędzie się uroczysta impreza z okazji 85-lecia obwodu brzeskiego pod sklepieniami Brzeskiego Pałacu Sportu "Wiktoria". Na wielkim festiwalu zgromadzą się zasłużeni mieszkańcy i osoby pochodzący z regionu, zagraniczni goście i partnerzy.
Obwód położony jest w południowo-zachodniej Białorusi. Na jego terytorium znajduje się 18 miast podporządkowania powiatowego, 8 osiedli typu miejskiego, około 2,2 tys. miejscowości wiejskich. W regionie mieszka około 1,4 mln osób, w Brześciu - około 340 tys. osób.
Historia obwodu brzeskiego
Osadnictwo na terytorium obwodu brzeskiego rozpoczęło się 10-9 tysięcy lat p.n.e. przez plemiona Kultury Świderskiej, które przemieszczały się na północ i wschód z południowej Polski wzdłuż dolin rzek Zachodni Bug, Goryń, Stochod, Styr. W epoce mezolitu (9-5 tysięcy lat p.n.e.) region brzeski był zamieszkany przez pierwotnych ludzi.
W VIII-X wieku praktycznie całe terytorium obszaru zamieszkiwało wschodniosłowiańskie zjednoczenie plemion - Dregowicze. Po raz pierwszy wspomniano o nich w niedatowanej części "Powieści minionych lat" przez bizantyjskiego historyka Konstantyna Porfirogenita w X wieku. Dregowicze należeli do najbardziej rozwiniętych społecznie plemion, mieli swoje polityczne zjednoczenie - "księstwo". W X wieku ziemie Dregowiczów weszły w skład księstw Rusi Kijowskiej.
Pierwsze wzmianki kronikowe o Berestje (Brześciu), jednym z najstarszych miast po Połocku i Turowie na terenie dzisiejszej Białorusi, pochodzą z 1017 roku (Kronika Nowogrodzka). W okresie istnienia wczesnych feudalnych państw Rusi Kijowskiej obszar brzeski wchodził w skład księstw Turówskiego, Turówsko-Pińskiego, Kijowskiego, Galickiego i Władimir-Wołyńskiego. Od połowy XII wieku wchodzi pod władzę Księstwa Wołyńskiego, a w latach 20. XIV wieku wchodzi w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Wielka wojna 1812 roku również nie ominęła regionu brzeskiego. Brześć i okoliczne miejscowości wielokrotnie przechodziły z rąk do rąk - od wojsk rosyjskich do napoleońskich i odwrotnie. W historii pozostawiły ślad bitwy pod Brześciem i Horodecznem (powiat prużański).
W XIX wieku wzrosła liczba ludności, wzrosło również ogólne oświecenie. Na terytorium powiatu brzeskiego wszędzie powstawały szkoły ludowe, szkoły kościelno-parafialne. Nie było szkół średnich. Według pierwszego powszechnego spisu ludności Imperium Rosyjskiego, który odbył się w 1897 roku, na terytorium powiatu brzeskiego mieszkało około 45 tys. osób, z których 50,3 proc. stanowiły kobiety.
Pierwsza wojna światowa dotarła na terytorium regionu w 1915 roku. Wycofujące się wojska rosyjskie miały rozkaz - nie zostawiać wrogowi niczego wartościowego. Zwyczajny był widok zniszczonych wiosek i spalonych miast. Ogromna liczba uchodźców, którzy stracili schronienie i żywność, przeniosła się na wschód. Okupacja niemiecka trwała do początku 1919 roku.
W 1918 roku zawarto traktat pokojowy między rządem bolszewickim a Niemcami, który przeszedł do historii jako Traktat brzeski. Część terytorium odeszła do Ukraińskiej Republiki Ludowej, część pozostała pod administracją niemieckich wojsk okupacyjnych. W latach 1919-1920 region stał się areną walki między Armią Czerwoną a Polską.
Zgodnie z warunkami Traktatu ryskiego, podpisanego w 1921 roku, granica radziecko-polska przesunęła się daleko na wschód. Do Polski odeszły powiaty kamieniecki i małorytski w ich obecnych granicach, a także szereg wiosek, które do dziś znajdują się w województwie białostockim Rzeczypospolitej Polskiej. Powiat (rejon) brzeski w składzie powiatu brzeskiego również stał się częścią Polski.
Po ataku faszystowskich Niemiec 1 września 1939 roku na Polskę Armia Czerwona 17 września przekroczyła granicę radziecko-polską i zajęła terytorium Zachodniej Białorusi. W październiku 1939 roku przyjęto ustawę o włączeniu Zachodniej Białorusi do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 roku utworzono obwody, w tym brzeski, a w styczniu 1940 roku - powiaty.
Spokojne życie obwodu brzeskiego i całej republiki zostało przerwane przez zdradziecki atak Niemiec na Związek Radziecki. 22 czerwca 1941 roku Brześć i Twierdza Brzeska jako jedne z pierwszych zostały poddane ostrzałowi i bombardowaniu powietrznemu. Obrona twierdzy, w której w momencie ataku znajdowało się około 6-7 tys. żołnierzy, trwała od 22 czerwca do 20 lipca 1941 roku.
W pierwszych tygodniach wojny terytorium regionu brzeskiego zostało zajęte przez wojska hitlerowskie. W Brześciu niemieccy najeźdźcy faszystowscy ustanowili brutalny reżim okupacyjny. Utworzono obóz koncentracyjny, w którym zginęło 27 tys. osób, a ogółem podczas okupacji w Brześciu i obwodzie brzeskim hitlerowcy zamordowali 84 tys. cywilów. Od pierwszych dni okupacji w regionie brzeskim rozpoczęto organizację ruchu partyzanckiego. Już 26 czerwca 1941 roku w Pińsku został utworzony pierwszy na terytorium Białorusi oddział partyzantów pod dowództwem W. Korża.
Terytorium obwodu zostało wyzwolone podczas letniej operacji ofensywnej Armii Czerwonej w 1944 roku. Miasto obwodowe ponownie stało się radzieckim 28 lipca.
W wyniku Konferencji Jałtańskiej w 1945 roku potwierdzono granicę Polski wzdłuż wybrzeża Bugu i znalezienie Brześcia w składzie ZSRR.
W okresie powojennym w regionie brzeskim aktywnie prowadzono budowę, odbudowywano rolnictwo i przemysł. Na początku 1954 roku nastąpiło powiększenie obwodu brzeskiego poprzez przyłączenie do niego obwodu pińskiego i części obwodu baranowickiego. Od tego czasu teren regionu brzeskiego istnieje w obecnej formie.
W 1967 roku, na mocy dekretu Prezydum Rady Najwyższej ZSRR, obwód brzeski za osiągnięte sukcesy został nagrodzony Orderem Lenina.
Wykonując Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z dnia 14 września 2004 roku nr 446 ustanowiono oficjalne symbole heraldyczne obwodu brzeskiego. Herb wykonany jest w postaci barokowej tarczy, podzielonej wypukłym, spłaszczono-zębatym podziałem, górna część jest w kolorze niebieskim, w dolnej, czerwonej, części przedstawiony złoty żubr. Flaga powtarza kolorystykę i symbole herbu.
Region brzeski nowoczesny
Obwód brzeski jest ważnym regionem rolno-przemysłowym, turystycznym i tranzytowym o znacznym potencjale gospodarczym. Udział obwodu brzeskiego w PKB kraju wynosi 11,6 proc. W regionie istnieje ponad 1,8 tys. przedsiębiorstw przemysłowych i ponad 280 organizacji - w rolnictwie.
Daleko poza granicami nie tylko regionu, ale także republiki jako całości znane są takie marki przemysłowe obwodu brzeskiego, jak "Sawuszkin produkt", "Santa Bremor", "Gefest", "Pinskdrew", zabawki "Polesje" i wiele innych. Wśród największych producentów przemysłowych w regionie są baranowicki ATLANT, Żabinkowski zakład cukrowy, Baranowicki zakład produkcji bawełny, 558. zakład naprawy samolotów, pińskie "Polesje", "Iwacewiczdrew", mikaszewickie "Granit", "Belsolod" i inne.
Od 1996 roku funkcjonuje pierwsza na Białorusi wolna strefa ekonomiczna "Brest".
Obwód brzeski to kraina unikalnych kompleksów przyrodniczych, wśród których wyróżniają się Park Narodowy "Puszcza Białowieska", rezerwaty "Sporowski", "Średnia Prypeć", "Bagna Olmańskie", "Zwaniec", "Wygonoszczanskoje". Region jest liderem w kraju pod względem powierzchni szczególnie chronionych obszarów przyrodniczych i obiektów (15,2 proc. całkowitej powierzchni obwodu).
W obwodzie brzeskim ponad 700 zabytków włączono do Państwowego wykazu wartości historyczno-kulturowych Republiki Białorusi. Dwa obiekty - Puszcza Białowieska i Południk Struvego - zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Największą i najważniejszą atrakcją turystyczną obwodu brzeskiego jest Brzeska Twierdza-Bohater. Pomnik odwiedza rocznie ponad 500 tys. osób.
W obwodzie brzeskim urodzili się tak znani ludzie, jak artysta, kompozytor, rzeźbiarz, autor dziesiątek białoruskich krajobrazów z obrazami dworów i pałaców Napoleon Orda, poeta i publicysta Adam Mickiewicz, poetka Jewgienija Janiszczyc, polityk Izraela, laureat Pokojowej Nagrody Nobla Menachem Begin i pierwszy białoruski kosmonauta, który trzykrotnie odwiedził kosmos, Piotr Klimuk itp.
4 grudnia odbędzie się uroczysta impreza z okazji 85-lecia obwodu brzeskiego pod sklepieniami Brzeskiego Pałacu Sportu "Wiktoria". Na wielkim festiwalu zgromadzą się zasłużeni mieszkańcy i osoby pochodzący z regionu, zagraniczni goście i partnerzy.
