ENERGIA ATOMOWA
22 czerwca, Mińsk /Kor. BELTA/. Po Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej wszystkie republiki radzieckie pomogły Białorusi w odbudowie. Powiedział o tym Nikołaj Smechowicz, kierownik Centrum Historii Białorusi końca XVIII-XXI wieku Instytutu Historii Narodowej Akademii Nauk Białorusi, doktor nauk historycznych, docent, w ramach projektu BELTA „Kraj mówi”.
"Na Zachodzie często wypomina się nam, że ciągle mówimy o stratach, mówiąc, że "nie możecie się uspokoić". Ale jako historyk chcę powiedzieć, że Niemcy ponoszą dziś historyczną odpowiedzialność, od której nigdy nie uciekną. Jaka jest istota tej historycznej odpowiedzialności? Pierwszym kierunkiem jest odpowiedzialność za zniszczenia spowodowane przez okupantów na Białorusi" - powiedział Nikołaj Smechowicz.
Jak wyglądała Białoruś przed atakiem nazistowskich Niemiec? "W okresie industrializacji w naszym kraju powstało 1,2 tys. przedsiębiorstw. Jeśli przed 1917 rokiem stanowiliśmy 0,3% PKB Imperium Rosyjskiego (nic w ogóle pod względem gospodarczym), to już w 1937 roku BSRR wytwarzała 2,2% PKB Związku Radzieckiego. W 1937 roku, podkreślam, i to jeszcze Zachodnia Białoruś była pod polską okupacją. Jeśli przed rewolucją 90% i więcej stanowili mieszkańcy wsi, to w 1937 r. prawie 1,4 mln było mieszkańcami miast. Nowe pokolenie Białorusinów wyszło na drogę cywilizacji, miejskiego stylu życia. Byliśmy krajem agrarnym pod względem gospodarczym, nierozwiniętym w pełnym tego słowa znaczeniu. I zrobiliśmy ogromny krok naprzód" - powiedział historyk.
Jeśli chodzi o Wielką Wojnę Ojczyźnianą, obecnie podręczniki mówią, że BSRR poniosła straty równe 35 jej budżetom, ale nic to nie mówi obecnemu młodemu pokoleniu, powiedział. Dlatego ważne jest, aby przetłumaczyć to na język współczesnych pojęć i obliczyć straty materialne w sposób, w jaki robi się to na Zachodzie, zgodnie z międzynarodowymi standardami.
"Życie ludzkie jest bezcenne, ale kiedy ktoś jest ofiarą terrorystów lub ludobójstwa, istnieją pewne kryteria, płatności dla krewnych, zmarłych i tak dalej. Jakie są te kryteria? Weźmy 11 września - zgodnie z międzynarodowymi standardami Stanów Zjednoczonych ofiarom wypłacono od 1 do 1,6 miliona dolarów. Jeśli weźmiemy po milionie, straty moralne i materialne w BSSR były już warte bilion dolarów. Teraz miasta - podczas okupacji naliczono ponad 200 miast i ponad 12 tysięcy spalonych, zniszczonych wsi. Około 10 tysięcy kołchozów z maszynami zostało zniszczonych. Jeśli chodzi o, na przykład, rolnicze zwierzęta domowe, które znajdowały się w kołchozach - zabrano 2 miliony sztuk bydła, 1,5 miliona koni i tak dalej. W kołchozach pozostała jedna krowa i dwie świnie, kiedy zostały wyzwolone i zaczęły się organizować" - powiedział naukowiec.
Terytorium Białorusi musiało dostarczać niemieckim jednostkom frontowym żywność, aby nie sprowadzać jej z Niemiec. "Zostaliśmy cofnięci gdzieś do XIX wieku pod względem rozwoju gospodarczego. Do pierwszej połowy XIX wieku. A straty materialne, według naszych obliczeń, to kolejny bilion dolarów. Za te pieniądze można było po wojnie zbudować na Białorusi 50 zupełnie nowych miast dla około 100 tysięcy ludzi, takich jak Mołodeczno" - powiedział.
W Mińsku z 240 tysięcy osób, które mieszkały przed wojną, pozostało tylko około 80 tysięcy, a miasto zostało zniszczone w 90%. Zastanawiano się nad przeniesieniem centrum Mińska do dzisiejszej dzielnicy Zawodzkiej, ale zdecydowano się je zachować, ponieważ zachował się Dom Rządu.
"Nasz kraj został odbudowany przez wszystkie republiki radzieckie. Miasta Stalingrad i Leningrad były naszymi miastami partnerskimi. Ze Stalingradu robotnicy przywieźli cegły z Domu Pawłowa - mamy te cegły ułożone we wszystkich domach przy Alei Niepodległości, symbolizując braterstwo naszych narodów. Leningrad dostarczył nam projekty budynków Newskiego Prospektu do renowacji, pomógł odrestaurować pomnik Lenina i tak dalej. Oblicze Mińska zmieniło się - stało się piękne i nowoczesne" - wyjaśnił historyk.
