ENERGIA ATOMOWA
W maju 2019 roku, przed II Igrzyskami Europejskimi, Aleksander Łukaszenka odwiedził Wioskę Studencką. Tam Prezydentowi pokazano jadalnię i kuchnię, w której mieli jeść uczestnicy forum sportowego. Głowa państwa był wtedy oburzony tym, że sportowców planowano karmić z użyciem plastikowych naczyń. Prezydent podkreślił, że na Białorusi konieczne jest poddawanie recyklingowi 50-60 proc. odpadów i bardziej aktywne wykorzystanie surowców wtórnych. W tym wydaniu projektu YouTube BELTA "Po fakcie: decyzje Pierwszego" opowiemy, które śmieci są uważane za "długowieczne", gdzie na Białorusi jest poddawany recyklingowi tetrapack i jak z odpadów powstaje paliwo.
Ile kilogramów śmieci przypada na każdego Białorusina
W 1997 roku na każdego Białorusina przypadało 177 kg odpadów. Od tego czasu liczba ta wzrosła dwa i pół razy. Obecnie w kraju na każdą osobę przypada 435 kg śmieci rocznie.
"Rocznie na Białorusi powstaje około 4 mln ton odpadów komunalnych. Z tego około 3,2 mln to odpady z działalności życiowej ludności. Pozostała część to wtórne zasoby materialne, pozyskiwane w drodze selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, poprzez zakup, a także od osób prawnych" - powiedział pierwszy wiceminister mieszkalnictwa i gospodarki komunalnej Andriej Biekieta.
Eksperci szacują, że nawet połowa naszego kosza na śmieci to opakowania, głównie polimerowe. Śmieci, które nas przeżyją.
"Obecnie na Białorusi 425 podmiotów gospodarczych zbiera i pozyskuje wtórne zasoby materialne, w tym odpady z tworzyw sztucznych. Jeśli mówimy o tym, jak długo odpady z tworzyw sztucznych "żyją", to, tak naprawdę, tego nie wiemy. Ale można śmiało powiedzieć, że "przeżyją" nas wszystkich, nasze dzieci i nasze wnuki. Ale naukowcy obliczyli, że odpady z tworzyw sztucznych rozkładają się od 100 do 1 tysiąca lat" - powiedziała Swietłana Mackiewicz, główny specjalista ds. pracy informacyjnej instytucji państwowej "Operator Wtórnych Zasobów Materialnych".
1 stycznia 2021 roku na Białorusi wprowadzono zakaz używania i sprzedaży jednorazowych plastikowych naczyń w gastronomii. Zakłady zaczęły przechodzić na bardziej ekologiczne opcje - papierowe rurki, sztućce i kubki oraz szklane butelki.
Gdzie w naszym kraju jest poddawany recyklingowi tetrapack
W 2021 roku na Białorusi uruchomiono przedsiębiorstwo do przetwarzania kolejnego materiału, który praktycznie się nie rozkłada, - tetrapaka. Jego rozkład w środowisku naturalnym trwa około 500 lat.
O pomyśle stworzenia takiej produkcji Aleksandrowi Łukaszence opowiedzieli w przedsiębiorstwie "Belgips", które Prezydent odwiedził w marcu 2020 roku. "Belgips" produkuje materiały budowlane, ale zwraca uwagę na inne branże, takie jak przetwarzanie odpadów. Szefowi państwa powiedziano, że przedsiębiorstwo weźmie w dzierżawę Puchowicką Fabrykę Tektury i będzie przetwarzało tam tetrapak.
Według obliczeń specjalistów, rocznie w składzie stałych odpadów komunalnych powstaje 9-13 tys. ton opakowań z tego materiału. Prezydent został poinformowany, że połowę planuje się przetwarzać w Puchowiczach. Ponadto planowano wykorzystywać inne odpady przemysłowe: kubki, talerze, etykiety, odpady tapet. Z nich można produkować odzyskaną celulozę i dostarczać ją białoruskim przedsiębiorstwom.
"Recykling odpadów to nasza perspektywa" - ocenił inicjatywę Prezydent.
Tetrapak składa się z kilku warstw papieru, polietylenu i aluminium. Każdego roku w kraju wyrzuca się 20 tys. ton takich opakowań. W powiecie puchowickim przetwarzają 300 ton. To trochę. Ale lepsze niż nic. Z powstałych surowców produkowana jest tektura dla przedsiębiorstw meblowych, a mieszanka polialuminiowa jest eksportowana do Rosji.
W jakich białoruskich miastach są zakłady i kompleksy recyklingu śmieci
Ogólnie rzecz biorąc, każdego roku rośnie wskaźnik odzysku surowców wtórnych z odpadów komunalnych. Według Andrieja Biekiety, w ciągu ostatnich dziesięciu lat wzrósł z 10 proc. do 33,3 proc. A w tym roku, według danych operacyjnych, liczba ta zbliża się do 38 proc.
Przyczynia się do tego budowa nowoczesnych zakładów i kompleksów recyklingu śmieci. Tak więc pod Mińskiem przebudowano już istniejące przedsiębiorstwo. Jego gotowość wynosi 25-28 proc. Zdolność zakładu do sortowania i recyklingu śmieci wzrośnie sześciokrotnie w porównaniu z obecną. Zakład ma zostać uruchomiony w przyszłym roku.
"Obecnie działają zakłady i kompleksy przetwarzania odpadów komunalnych w Brześciu, Witebsku, Homlu, Grodnie, Mohylewie, Mińsku, Baranowiczach, Połocku i Orszy. W tym roku zostanie oddany obiekt w Bobrujsku. Budowane są również w Wołkowysku, Homlu i Nowopołocku. Opracowywana jest dokumentacja projektowa na obiektach w Pińsku i Puchowiczach" - zaznaczył Andriej Biekieta.
Czym jest paliwo RDF
W Mińsku w zakładzie recyklingu śmieci będzie produkowane paliwo RDF (w tłumaczeniu - "paliwo śmieciowe"). Jego kaloryczność jest porównywalna z granulkami drzewnymi. Podobny projekt jest obecnie realizowany w Wołkowysku.
"W Wołkowysku zrealizowano pierwszy projekt spalania paliwa RDF w cementowni. Tam ten rodzaj paliwa jest używany jako substytut gazu ziemnego i węgla. Pozwala to zarówno obniżyć koszty, jak i zwiększyć składnik energetyczny. Pierwsze tony paliwa RDF zostały już pozyskane w Grodzieńskim zakładzie recyklingu odpadów. Przeszły udane testy" - wyjaśnił Andriej Biekieta.
"Krajowa strategia przewiduje wykorzystanie energii stałych odpadów komunalnych poprzez tworzenie z nich paliw RDF. Ponadto jednym z głównych kierunków jest kompostowanie stałych odpadów komunalnych w celu uzyskania jakiejś gleby, która może być później wykorzystana do kształtowania krajobrazu" - powiedział Maksim Tarasow, szef departamentu regulacji gospodarki odpadami Ministerstwa Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska.
Do czego Łukaszenka wzywa podmioty zajmujące się recyklingiem odpadów
Śmieci mogą otrzymać drugie życie. Z makulatury otrzymuje się opakowania i artykuły sanitarne. Z stłuczki szklanej - nowe puszki i butelki. Z odpadów polimerowych wytwarza się na przykład płytki. Tak więc podczas podróży służbowej do obwodu witebskiego w czerwcu 2020 roku właśnie płytki zademonstrowano Prezydentowi. Je zalety to waga i cena.
Następnie Aleksander Łukaszenka zażądał rozwiązania problemu zbierania i przetwarzania odpadów komunalnych w ciągu najbliższych 2-3 lat. "Będziemy musieli zdobyć tę wysokość szturmem. To bardzo ważny kierunek" - podkreślił białoruski przywódca.
"To wstyd, że wywozimy na wysypiska śmieci, zakopujemy, tworzymy góry wokół. To jeden z kierunków, którym należy się zająć. Po pierwsze, jest to opłacalne, a po drugie, podciągamy ekologię, oczyszczamy kraj. To także miejsca pracy i surowce dla przemysłu. To będzie wymagało dużo pracy" - powiedział szef państwa.
Rekultywacja i zamykanie składowisk to osobna sprawa. Ten proces nie jest szybki, ale konieczny.
Na spotkaniu z aktywem Mińska w grudniu 2018 roku Aleksander Łukaszenka nazwał ważnym tematem zbieranie, przetwarzanie i składowanie stałych odpadów komunalnych. "Pojemność jednego poligonu wystarczy na trzy lub cztery lata. Potrzebne są nowoczesne rozwiązania ekologiczne. W przeciwnym razie grozi nam, że wokół miasta-bohatera Mińska pojawią się dziesiątki gór. Tylko my nie wiemy, co z nimi zrobić, takich gór nie potrzebujemy" - podkreślił szef państwa.
"W 2010 roku na Białorusi było 3202 mini-poligony i 121 poligonów. Obecnie pozostało 102 poligonów. I prowadzimy dalsze prace w tym kierunku. Dotyczy to budowy fabryk. Obok zakładu budowane są nowoczesne kompleksy, które są zabezpieczone wszystkimi obowiązującymi wymogami środowiskowymi" - zwrócił uwagę Andriej Biekieta.
Jak zorganizowane jest sortowanie odpadów na białoruskich przedsiębiorstwach
Na Białorusi istnieje odpowiedzialność za niewłaściwe sortowanie śmieci. Kara może osiągnąć 30 wartości bazowych (1 WB - 40 Br). Specjaliści Ministerstwa Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska i rajdy przeprowadzają odpowiednie.
"Kiedy odpady trafiają do osobnego pojemnika, są wysyłane na linię sortowania. W naszym kraju jest 90 takich linii. Wszystkie odpady, w tym zebrane osobno, są dodatkowo sortowane. Z tych odpadów pobierane są wtórne zasoby materialne. W przyszłości są one wysyłane do różnych obiektów do przetwarzania tych odpadów" - powiedziała Swietłana Mackiewicz.
Na spotkaniu w sprawie funkcjonowania gospodarki komunalnej w kwietniu 2022 roku Prezydent zauważył, że ludzie aktywnie krytykują organizację gospodarki odpadami. "Za to już napewno będzie kara. Problem selektywnej zbiórki odpadów, przetwarzania i dalszego wykorzystania tego przetworzonego dobra jest rozwiązywany okropnie" - podkreślił Aleksander Łukaszenka.
Według niego, rocznie w kraju powstaje ponad 4 mln ton stałych odpadów komunalnych. W 2021 roku zebrano tylko 790 tys. ton wtórnych zasobów materialnych.
"Słuchajcie, to Klondike. Na przykład bardzo proste, aby było jasne. Mamy ogromny przemysł szklarski (i szyby, i do samochodów, i do telewizorów, butelki i tak dalej). To nie powinno umrzeć na złomowisku. Całe to szkło, stłuczka szklana i inne rzeczy muszą zostać poddane recyklingowi i wydobyte z tych wtórnych śmieci, jak to często nazywamy, normalne szkło. Tak działają wszyscy w Europie Zachodniej. Weźcie tę samą Szwajcarię: tam blisko 90 proc. tych śmieci jest poddawanych recyklingowi. Jest to tani zasób, tani surowiec do wykorzystania w przyszłości. A u nas to wszystko jest byle jak" - zwrócił uwagę Aleksander Łukaszenka.
Jaki powinien być poziom wykorzystania stałych odpadów komunalnych w 2030 roku
Zgodnie z krajową strategią wskaźnik wykorzystania stałych odpadów komunalnych w 2030 roku powinien osiągnąć 70 proc. A po pięciu latach - 90 proc.
Przemawiając z raportem na VI Ogólnobiałoruskim Zgromadzeniu Narodowym, Prezydent zauważył, że budowa gospodarki o obiegu zamkniętym jest niemożliwa bez przetwarzania surowców wtórnych, ale na razie widać zaniedbanie tej sprawy. Jako pozytywny przykład podał Szwajcarię, gdzie przetwarzana jest prawie cała ilość surowców wtórnych.
Ile kilogramów śmieci przypada na każdego Białorusina
W 1997 roku na każdego Białorusina przypadało 177 kg odpadów. Od tego czasu liczba ta wzrosła dwa i pół razy. Obecnie w kraju na każdą osobę przypada 435 kg śmieci rocznie.
"Rocznie na Białorusi powstaje około 4 mln ton odpadów komunalnych. Z tego około 3,2 mln to odpady z działalności życiowej ludności. Pozostała część to wtórne zasoby materialne, pozyskiwane w drodze selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, poprzez zakup, a także od osób prawnych" - powiedział pierwszy wiceminister mieszkalnictwa i gospodarki komunalnej Andriej Biekieta.
Eksperci szacują, że nawet połowa naszego kosza na śmieci to opakowania, głównie polimerowe. Śmieci, które nas przeżyją.
"Obecnie na Białorusi 425 podmiotów gospodarczych zbiera i pozyskuje wtórne zasoby materialne, w tym odpady z tworzyw sztucznych. Jeśli mówimy o tym, jak długo odpady z tworzyw sztucznych "żyją", to, tak naprawdę, tego nie wiemy. Ale można śmiało powiedzieć, że "przeżyją" nas wszystkich, nasze dzieci i nasze wnuki. Ale naukowcy obliczyli, że odpady z tworzyw sztucznych rozkładają się od 100 do 1 tysiąca lat" - powiedziała Swietłana Mackiewicz, główny specjalista ds. pracy informacyjnej instytucji państwowej "Operator Wtórnych Zasobów Materialnych".
Gdzie w naszym kraju jest poddawany recyklingowi tetrapack
W 2021 roku na Białorusi uruchomiono przedsiębiorstwo do przetwarzania kolejnego materiału, który praktycznie się nie rozkłada, - tetrapaka. Jego rozkład w środowisku naturalnym trwa około 500 lat.
O pomyśle stworzenia takiej produkcji Aleksandrowi Łukaszence opowiedzieli w przedsiębiorstwie "Belgips", które Prezydent odwiedził w marcu 2020 roku. "Belgips" produkuje materiały budowlane, ale zwraca uwagę na inne branże, takie jak przetwarzanie odpadów. Szefowi państwa powiedziano, że przedsiębiorstwo weźmie w dzierżawę Puchowicką Fabrykę Tektury i będzie przetwarzało tam tetrapak.
Według obliczeń specjalistów, rocznie w składzie stałych odpadów komunalnych powstaje 9-13 tys. ton opakowań z tego materiału. Prezydent został poinformowany, że połowę planuje się przetwarzać w Puchowiczach. Ponadto planowano wykorzystywać inne odpady przemysłowe: kubki, talerze, etykiety, odpady tapet. Z nich można produkować odzyskaną celulozę i dostarczać ją białoruskim przedsiębiorstwom.
"Recykling odpadów to nasza perspektywa" - ocenił inicjatywę Prezydent.
Tetrapak składa się z kilku warstw papieru, polietylenu i aluminium. Każdego roku w kraju wyrzuca się 20 tys. ton takich opakowań. W powiecie puchowickim przetwarzają 300 ton. To trochę. Ale lepsze niż nic. Z powstałych surowców produkowana jest tektura dla przedsiębiorstw meblowych, a mieszanka polialuminiowa jest eksportowana do Rosji.
W jakich białoruskich miastach są zakłady i kompleksy recyklingu śmieci
Ogólnie rzecz biorąc, każdego roku rośnie wskaźnik odzysku surowców wtórnych z odpadów komunalnych. Według Andrieja Biekiety, w ciągu ostatnich dziesięciu lat wzrósł z 10 proc. do 33,3 proc. A w tym roku, według danych operacyjnych, liczba ta zbliża się do 38 proc.
Przyczynia się do tego budowa nowoczesnych zakładów i kompleksów recyklingu śmieci. Tak więc pod Mińskiem przebudowano już istniejące przedsiębiorstwo. Jego gotowość wynosi 25-28 proc. Zdolność zakładu do sortowania i recyklingu śmieci wzrośnie sześciokrotnie w porównaniu z obecną. Zakład ma zostać uruchomiony w przyszłym roku.
"Obecnie działają zakłady i kompleksy przetwarzania odpadów komunalnych w Brześciu, Witebsku, Homlu, Grodnie, Mohylewie, Mińsku, Baranowiczach, Połocku i Orszy. W tym roku zostanie oddany obiekt w Bobrujsku. Budowane są również w Wołkowysku, Homlu i Nowopołocku. Opracowywana jest dokumentacja projektowa na obiektach w Pińsku i Puchowiczach" - zaznaczył Andriej Biekieta.
Czym jest paliwo RDF
W Mińsku w zakładzie recyklingu śmieci będzie produkowane paliwo RDF (w tłumaczeniu - "paliwo śmieciowe"). Jego kaloryczność jest porównywalna z granulkami drzewnymi. Podobny projekt jest obecnie realizowany w Wołkowysku.
"W Wołkowysku zrealizowano pierwszy projekt spalania paliwa RDF w cementowni. Tam ten rodzaj paliwa jest używany jako substytut gazu ziemnego i węgla. Pozwala to zarówno obniżyć koszty, jak i zwiększyć składnik energetyczny. Pierwsze tony paliwa RDF zostały już pozyskane w Grodzieńskim zakładzie recyklingu odpadów. Przeszły udane testy" - wyjaśnił Andriej Biekieta.
"Krajowa strategia przewiduje wykorzystanie energii stałych odpadów komunalnych poprzez tworzenie z nich paliw RDF. Ponadto jednym z głównych kierunków jest kompostowanie stałych odpadów komunalnych w celu uzyskania jakiejś gleby, która może być później wykorzystana do kształtowania krajobrazu" - powiedział Maksim Tarasow, szef departamentu regulacji gospodarki odpadami Ministerstwa Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska.
Do czego Łukaszenka wzywa podmioty zajmujące się recyklingiem odpadów
Śmieci mogą otrzymać drugie życie. Z makulatury otrzymuje się opakowania i artykuły sanitarne. Z stłuczki szklanej - nowe puszki i butelki. Z odpadów polimerowych wytwarza się na przykład płytki. Tak więc podczas podróży służbowej do obwodu witebskiego w czerwcu 2020 roku właśnie płytki zademonstrowano Prezydentowi. Je zalety to waga i cena.
Następnie Aleksander Łukaszenka zażądał rozwiązania problemu zbierania i przetwarzania odpadów komunalnych w ciągu najbliższych 2-3 lat. "Będziemy musieli zdobyć tę wysokość szturmem. To bardzo ważny kierunek" - podkreślił białoruski przywódca.
"To wstyd, że wywozimy na wysypiska śmieci, zakopujemy, tworzymy góry wokół. To jeden z kierunków, którym należy się zająć. Po pierwsze, jest to opłacalne, a po drugie, podciągamy ekologię, oczyszczamy kraj. To także miejsca pracy i surowce dla przemysłu. To będzie wymagało dużo pracy" - powiedział szef państwa.
Rekultywacja i zamykanie składowisk to osobna sprawa. Ten proces nie jest szybki, ale konieczny.
Na spotkaniu z aktywem Mińska w grudniu 2018 roku Aleksander Łukaszenka nazwał ważnym tematem zbieranie, przetwarzanie i składowanie stałych odpadów komunalnych. "Pojemność jednego poligonu wystarczy na trzy lub cztery lata. Potrzebne są nowoczesne rozwiązania ekologiczne. W przeciwnym razie grozi nam, że wokół miasta-bohatera Mińska pojawią się dziesiątki gór. Tylko my nie wiemy, co z nimi zrobić, takich gór nie potrzebujemy" - podkreślił szef państwa.
"W 2010 roku na Białorusi było 3202 mini-poligony i 121 poligonów. Obecnie pozostało 102 poligonów. I prowadzimy dalsze prace w tym kierunku. Dotyczy to budowy fabryk. Obok zakładu budowane są nowoczesne kompleksy, które są zabezpieczone wszystkimi obowiązującymi wymogami środowiskowymi" - zwrócił uwagę Andriej Biekieta.
Jak zorganizowane jest sortowanie odpadów na białoruskich przedsiębiorstwach
Na Białorusi istnieje odpowiedzialność za niewłaściwe sortowanie śmieci. Kara może osiągnąć 30 wartości bazowych (1 WB - 40 Br). Specjaliści Ministerstwa Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska i rajdy przeprowadzają odpowiednie.
"Kiedy odpady trafiają do osobnego pojemnika, są wysyłane na linię sortowania. W naszym kraju jest 90 takich linii. Wszystkie odpady, w tym zebrane osobno, są dodatkowo sortowane. Z tych odpadów pobierane są wtórne zasoby materialne. W przyszłości są one wysyłane do różnych obiektów do przetwarzania tych odpadów" - powiedziała Swietłana Mackiewicz.
Na spotkaniu w sprawie funkcjonowania gospodarki komunalnej w kwietniu 2022 roku Prezydent zauważył, że ludzie aktywnie krytykują organizację gospodarki odpadami. "Za to już napewno będzie kara. Problem selektywnej zbiórki odpadów, przetwarzania i dalszego wykorzystania tego przetworzonego dobra jest rozwiązywany okropnie" - podkreślił Aleksander Łukaszenka.
Według niego, rocznie w kraju powstaje ponad 4 mln ton stałych odpadów komunalnych. W 2021 roku zebrano tylko 790 tys. ton wtórnych zasobów materialnych.
"Słuchajcie, to Klondike. Na przykład bardzo proste, aby było jasne. Mamy ogromny przemysł szklarski (i szyby, i do samochodów, i do telewizorów, butelki i tak dalej). To nie powinno umrzeć na złomowisku. Całe to szkło, stłuczka szklana i inne rzeczy muszą zostać poddane recyklingowi i wydobyte z tych wtórnych śmieci, jak to często nazywamy, normalne szkło. Tak działają wszyscy w Europie Zachodniej. Weźcie tę samą Szwajcarię: tam blisko 90 proc. tych śmieci jest poddawanych recyklingowi. Jest to tani zasób, tani surowiec do wykorzystania w przyszłości. A u nas to wszystko jest byle jak" - zwrócił uwagę Aleksander Łukaszenka.
Jaki powinien być poziom wykorzystania stałych odpadów komunalnych w 2030 roku
Zgodnie z krajową strategią wskaźnik wykorzystania stałych odpadów komunalnych w 2030 roku powinien osiągnąć 70 proc. A po pięciu latach - 90 proc.
Przemawiając z raportem na VI Ogólnobiałoruskim Zgromadzeniu Narodowym, Prezydent zauważył, że budowa gospodarki o obiegu zamkniętym jest niemożliwa bez przetwarzania surowców wtórnych, ale na razie widać zaniedbanie tej sprawy. Jako pozytywny przykład podał Szwajcarię, gdzie przetwarzana jest prawie cała ilość surowców wtórnych.
"Dlatego rok temu postawiono zadanie rezygnacji z plastiku. Papieru jest wystarczająco, możemy zastąpić import, nie będziemy zaśmiecać naszego kraju. Ale tutaj bardzo ważne jest, aby zmienić sposób myślenia, jeśli nie chcemy ugrzęznąć w jakimś błocie, chcemy mieć czysty kraj, zielony kawałek płuc Europy" - powiedział Aleksander Łukaszenka.
